7. Óskarsverðlaunin: It Happened One Night (1934) ****

Ég ætla að horfa á allar kvikmyndir sem valdar hafa verið besta myndin á Óskarsverðlaunahátíðum frá upphafi. It Happened One Night frá 1934 er sú sjöunda í röðinni. 

It Happened One Night fjallar um Ellie Andrews (Claudette Colbert), dóttur auðkýfingsins Alexander Andrews (Walter Connolly) sem reynir að stjórna lífi hennar. Hún hefur verið svolítið galin á næturlífinu, þannig að faðir hennar fer með hana á skútusiglingu til að halda henni frá landi og vandræðum. Hún stingur sér í sjóinn, kemst til Miami og tekur rútu áleiðis til New York, þar sem hún ætlar að hitta eiginmann sinn, konunginn Westley (Jameson Thomas), og staðfesta giftinguna; en faðir hennar vill ógilda þessa giftingu þar sem hann telur Westley konung ekki vera rétta manninn fyrir hana.

Í rútunni sest hún við hlið æsifréttamannsins Peter Warne (Clark Gable), og á við hann orðastað. Hann kannast strax við stúlkuna, en lætur ekkert á því bera. Þegar töskunni hennar er stolið sér hann aumur á henni og ákveður að hjálpa henni til New York, að því tilskyldu að hann fái einkarétt af sögunni.   

Á leiðinni laðast þau hvort að öðru, en vandamálið er að Peter vill að sjálfsögðu ekkert með gifta konu gera, og hún ber varla mikið traust til æsifréttamanns. Á leiðinni stoppa þau á móteli þar sem þau fá herbergi með tveimur rúmum. Peter hengir upp teppi á milli þeirra og kallar það Jeríkó, sem er að sjálfsögðu vísun í traustan vegg úr Biblíunni sem ekkert gat unnið á nema staðfast traust.

Bilið á milli þessara tveggja einstaklinga virðist í fyrstu óyfirstíganlegt, vegna bakgrunns, aldursmunar, skapgerðar og ekki síst vegna þess að Ellie er gift kóngi, - en þar sem þetta er rómantísk gamanmynd og áhorfandinn finnur fyrir sterku sambandi milli þeirra Peter og Ellie, og finnst að þau ættu að vera saman; vitum við nokkurn veginn hvað gerist.

Clark Gable og Claudette Colbert sýna ljómandi skemmtilegan samleik, enda fengu þau bæði Óskarsverðlaun sem besti leikari árið 1934. Frank Capra fékk einnig Óskarinn sem besti leikstjórinn.

 

 Fín mynd þarna sem á jafnmikið erindi til okkar í dag og hún gerði árið 1934. Ég hafði mjög gaman að henni. It Happened One Night er klassísk rómantísk gamanmynd. Hún hefur engu tapað á þeim 73 árum sem liðið hafa síðan hún var tekin upp á filmu; og reyndar er svolítið gaman að sjá gamla bíla, klæðaburð og lest frá 1934 í fínu ástandi.

 

Aðrar kvikmyndir sem valdar hafa verið besta mynd ársins:

Wings (1928) **** 

The Broadway Melody (1929) *1/2

All Quiet on the Western Front (1930) ****

Cimarron (1931) ***1/2

Grand Hotel (1932) ***

Cavalcade (1933) ***

 

Smelltu hér til að lesa gagnrýni um fleiri kvikmyndir.

Nurse Betty (2000) ***1/2

Nurse Betty er gamanmynd sem inniheldur gróft ofbeldi. Henni mætti helst líkja við Fargo (1996), eftir Coen bræður, þar sem að mannlegri hlýju og húmor er fylgt eftir með kaldrifjuðum morðum og ofbeldisverkum.

Betty Sizemore (Renée Zellweger) er þerna á kaffistofu. Líf hennar snýst um að horfa á og láta taka upp fyrir sig nýjasta þáttinn úr sápuóperunni "A Reason to Live," en þessi þáttur ber nafn með rentu, hann virðist vera það eina góða sem hún fær út úr lífinu. Hún er yfir sig hrifin af aðalleikara þáttanna, George McCord (Greg Kinnear), sem leikur lækninn Dr. David Ravell í þáttunum sem hún dýrkar.

Hún er gift bílasalanum og skíthælnum Del Sizemore (Aaron Eckhart) sem heldur framhjá henni, stundar vafasöm viðskipti og kemur almennt illa fram við hana og alla aðra sem hann kemst í snertingu við. Á afmælisdegi sínum situr Betty ein inni í herbergi og horfir á upptökur af sjónvarpsþættinum þegar Del kemur heim með tvo skuggalega menn í eftirdragi. Annar þeirra er reynsluboltinn Charlie (Morgan Freeman) og hinn er sonur hans Wesley (Chris Rock). Del hefur stolið einhverju frá yfirmanni þeirra og þeim er ætlað að ná því til baka.

Áætlun þeirra fer út um þúfur þegar þeir ganga alltof langt og drepa Del á hrottalegan hátt. Betty verður vitni að morðinu, hallar aftur hurðinni og eitthvað gerist innra með henni. Hún hættir að gera greinarmun á veruleika og ímyndun, og trúir að Dr. David Ravell sé fyrrverandi unnusti hennar. Á meðan morðrannsóknin stendur yfir keyrir Betty úr bænum til móts við Dr. David Ravell. Lögreglustjóri bæjarins, Eldon Ballard (Pruitt Taylor Vince), blaðamaðurinn Roy Ostery (Crispin Glover) og glæpafeðgarnir hefja skipulega leit að henni.

Á meðan nýtur Betty lífsins. Hún fær vinnu sem hjúkrunarkona á spítala þegar henni tekst að bjarga mannslífi með aðferð sem hún lærði úr sjónvarpsþáttunum, enda telur hún sjálfa sig vera hjúkku. Hún eignast góða vinkonu í Rosa Hernandez (Tia Texada) sem býður henni skjól yfir höfuðið, og ákveður að hjálpa henni að hafa uppi á lækninum dularfulla. Áætlun hinnar veruleikafirrtu Betty gengur upp. Hún nær að hitta leikarann sem hún trúir að sé læknirinn Dr. David. Málin þróast áfram á skemmtilegan hátt.

Með leik sínum í Nurse Betty skaust Renée Zellweger upp á stjörnuhiminn Hollywood og á næstu árum lagði hún hann að fótum sér með smellum eins og Bridget Jones's Diary (2001), Chicago (2002) og Cold Mountain (2003). Einnig lék hún í hinni stórgóðu Cinderella Man (2005) ásamt Russell Crowe. Morgan Freeman nær einnig sterkum leik sem Charlie, hans besta hlutverki síðan hann lék Ellis Boyd Redding í Shawshank Redemption (1994).

Nurse Betty fjallar um þá firringu sem verður þegar sjónvarpspersónum er veitt meiri athygli en þeim manneskjum sem maður umgengst í daglegu lífi. Betty lifir það leiðinlegu og hörmulegu lífi að hún leitar stöðugt í sjónvarpsþættina; þar til að þessi þrá til að vera hluti af þeirri veröld breytist í trú. 

Nurse Betty er stórskemmtileg mynd. Tónlistin gefur henni ferskan blæ og kvikmyndatakan er sérstaklega skemmtileg. 

Teiknimyndir: Hellboy: Sword of Storms (2006) ***

Hellboy: Sword of Storms er ekki teiknimynd fyrir ung börn. Hún er aðgengilegri fyrir unglinga og eldri áhorfendur.

Hellboy teiknimyndasagan hefur náð töluverðum vinsældum, en höfundur hennar, Mike Mignola, notar goðafræði og fornar sögur óspart til að skapa ný ævintýri handa hetju frá helvíti.

Guillermo del Toro leikstýrði kvikmyndinni Hellboy (2004), þar sem Ron Perlman fór með hlutverk hetjunnar sem lítur út eins og skrýmsli, en hagar sér eins og tólf ára strákur. Hellboy hefur fullan hug á að vernda mannkynið gegn öllum þeim ófreskjum sem spretta endalaust fram úr ólíkum menningarheimum. 

Nú taka þeir höndum saman, Mike Mignola og Guillermo del Toro, og framleiða teiknimyndina Hellboy: Sword of Storms. Hún hefur annan stíl og söguheim en frumgerðin; en fjallar um sömu persónur. Ron Perlman raddleikur titilhlutverkið og gerir það afbragðs vel, honum tekst að skjóta inn húmor á ólíklegustu augnablikum, sem alltaf virðist passa vel inn í aðstæður og ævintýri Heljarstráks.

Hellboy kom í mannheima á lokadögum síðari heimstyrjaldar, en þá slysaðist lítill angi með horn á hausnum og gífurlega stóran handlegg sem minnir helst á hamar út úr vítisvíddum og í hendur bandarískra hermanna. Meðal þeirra var kaþólskur prestur sem tók Hellboy að sér, og ól hann upp við kaþólska trú. 

Það væri reyndar að skjóta sig í fótinn að taka trúarbrögð og goðsögur þær sem birtast í Hellboy heiminum alltof alvarlega. Ævintýrin sem Hellboy lendir í eru með ólíkindum. Hann er sífellt að berjast við ósigrandi skrýmsli og maður veit að hann mun samt sigra þau.

Sword of Storms fjallar um ungan Samúrai sem fyrir mörghundruð árum bjargaði unnustu sinni frá því að vera fórnað af föður hennar til guðanna Þrumu og Eldingar. Við þetta reiddust guðirnir, og í samráði við föðurinn eltu þeir hann uppi. En í stað þess að gefast upp, barðist samúrainn gegn guðunum með sérstaklega áletruðu sverði, sem hafði þann mátt að það gat fangað sál þess sem veginn var með því. Samúraianum tókst að fanga guðina í sverðinu, en hann sjálfur varð að steinstyttu og heitmey hans myrt af föður hennar.

Í nútímanum les japanskur prófessor texta á papírus sem endurvekur guðina. Þeir ná valdi yfir prófessornum sem leitar sverðsins. Markmiðið er að brjóta það til þess að guðirnir sleppi aftur út. Þegar Hellboy finnur þetta sverð sogast hann inn í aðra vídd, þar sem hann þarf að berjast við alls kyns forynjur í leit sinni að sögunni um sverðið. Á sama tíma leita vinir hans annarra lausna í Japan. 

Síendurtekið þema Hellboy er það að hver og einn eigi sér val; að sama hvar þú fæddist og hvað þér var ætlað, þá er það einstaklingurinn sem á úrslitaorðið með ákvörðunum sínum. Hellboy átti að gjöreyða jörðinni, en gerði það ekki. Hann átti að vera óvinur mannkyns, en varð það ekki. Hann er að berjast vil ófreskjur sem hugsa ekki jafn sjálfstætt og hann, og það er einmitt það sem þeim verður oftast að falli. 

Hellboy: Sword of Storms er vel teiknuð og ég hafði mjög gaman að henni. Sífellt spruttu fram frumlegar verur og aðstæður sem Hellboy þurfti að leysa úr. Hann þarf að berjast við köngulær, risa, vampírur, guði og fleiri skrýmsli, en vinir hans þurfa annars staðar að berjast við skrýmsli sem rís úr iðrum jarðar. 

Teiknimyndin grípur vel anda upprunalegu myndskreyttu skáldsögunum.  Þó að Hellboy sé kannski ekki fyrir alla, er hann skemmtileg afþreying fyrir þá sem gaman hafa að frumlegum ævintýrum.

Í bíó: Sunshine (2007) *

Sunshine er ein af þessum myndum sem manni ber siðferðileg skylda til að vara við. Hún er vel gerð tæknilega, en þegar kemur að sögu, persónusköpun og viti fellur hún flöt.

Í framtíðinni hefur sólin tapað orku. Jörðin verður sífellt kaldari. Reynt hefur verið að senda geimskipið Íkarus til sólar og því ætlað að koma af stað kjarnasamruna sem á að kveikja í nýrri sól innan í þeirri gömlu og vekja hana þannig til nýs lífs. Ekkert hefur spurst til þessa hóps, og því er Íkarus II sendur í sama leiðangur sjö árum síðar.

Hetjurnar sem ætla til sólar eru héðan og þaðan af hnettinum. Mér sýndist leikararnir koma frá öllum heimsálfum jarðar nema Afríku.

Mikilvægasti einstaklingurinn í hópnum er Robert Capa (Cillian Murphy) en hann er eðlisfræðingur sem hannaði sólarsprengjuna, og til að þjóna söguþræðinum, sá eini sem kann að setja hana í gang. Cillian Murphy er efnilegur leikari sem gerði mjög góða hluti í Batman Begins (2005) og Red Eye (2005). Hér hefur hann stjörnuútlitið og sjarmann með sér, en vantar aðeins á dýptina.

Aðrir leikarar sem mér hefur líkað við í öðrum hlutverkum eru Cliff Curtis í hlutverki sálfræðingsins og sólardýrkandans Searle, en hann lék eftirminnileg hlutverk í Once Were Warriors (1994) og Whale Rider (2002), en fær því miður mun flatara hlutverk í Sunshine, sem hann skilar reyndar ágætlega. Sjálf Hong-Kong og Kung-Fu stjarnan Michelle Yeoh er þarna í hlutverki Corazon, konu sem elskar plöntur, en fyrir utan það er hlutverk hennar mjög vanþakklát, og þar sem maður veit hvað hún getur miklu betur er maður vonsvikinn með hennar hlut. Aðra leikara kannaðist ég ekki við.

Þrátt fyrir þennan góða leikarahóp eru persónurnar einfaldlega illa skrifaðar og hver annarri flatari. Samt virðist leikstjórinn leggja meiri áherslu á persónurnar en söguna.

Þegar geimfararnir eru komnir dágóða leið og farnir að nálgast Merkúr nema þeir neyðarkall frá Íkarusi I. Þar sem að hópurinn er á leið að sólu sem eina von mannkyns hefði maður haldið að hópurinn væri meðvitaður um áhættuna sem fylgir því að breyta stefnu á geimskipi; og hópurinn virðist vera meðvitaður um það. Samt er ákveðið að í stað þess að fylgja heilbrigðri skynsemi eða jafnvel taka lýðræðislega ákvörðun, skal Capa, vísindamaðurinn í hópnum taka ákvörðun um hvort að stoppað skuli hjá Íkarusi I, og að gera þyrfti áhættumat til þess að ákveða hvort að það væri skynsamlegt.

Jæja, ég reiknaði áhættumat í höfðinu út frá almennri aðferðafræði um áhættumat, sem inniheldur mat á ógnum, veikleika, líkum á því að veikleikarnir verði að veruleika og mikilvægi áhættunnar. Ég gef hverjum lið einkunnina frá 1-4, þar sem fjórir þýðir mikið. Ef lokatalan er yfir 8, þá er áhættan það mikil að útilokað er að nokkur skynsamur maður samþykki hana.

Ógnin: geimferð á stað þar sem aðeins eitt skip hefur komið á, og það fórst: 4

Veikleikinn: Mannleg mistök geta átt sér stað þegar reynt er að leggjast upp að hlið öðru geimskipi, sérstaklega þegar skiptir máli hvernig skipið snýr gagnvart sólu: 4

Raunverulegar líkur á að eitthvað fari úrskeiðis: Þetta hefur aldrei verið gert áður:: 4

Verðmæti ferðar: björgun mannkyns:: 4

Samkvæmt einföldu áhættumati skorar áhættan 16 stig af 16 mögulegum, sem þýðir að áhöfnin ætti ekki einu sinni að íhuga möguleikann, og halda eigin stefnu sama hvað það kostar. Þar að auki ættu vísindamenn og verkfræðingar að þekkja lögmál Murphys: ef aðeins eitthvað eitt þarf að fara úrskeiðis til að eyðileggja verkefnið, þá gerist það, og ekki bara það, það gerist á versta mögulega augnabliki og síendurtekur sig.

Ég var tilbúinn að fyrirgefa þá ákvörðun vísindamannsins að fara til Íkarusar I, en þar sem að vísindahlutinn af vísindaskáldsögunni virkaði ekki lengur fyrir mig, þá þurfti henni að takast vel upp á öðrum sviðum. Hún mætti vera spennandi eða fyndin, eða sýna af einhverri dýpt almennan sannleika um mannveruna. Ég bið ekki um mikið.

Einhver vera fer úr Íkarusi I yfir í Íkarus II, og byrjar að útrýma áhöfninni áður en þeim tekst að ná alla leið til sólar, eins og gaurinn hafi villst úr The Texas Chainsaw Massacre 5 (2014) yfir í kolvitlausa mynd.

Ljóst er að Danny Boyle reynir að gera eitthvað listrænt, með því að stela stöðugt úr Alien (1979) og 2001: A Space Odyssey (1968), en mistekst það hrapalega. Einnig skýtur hann inn leiðinlegasta trikki kvikmyndasögunnar, einstaka römmum hér og þar sem sýna einhver andlit sem maður hefur ekki tíma til að greina af nákvæmni. Þetta á sjálfsagt að vekja hjá manni einhver hughrif, en þetta truflaði mig bara - fannst leikstjórinn einfaldlega reyna að gera allt til að hafa djúplæg áhrif á áhorfandann, án þess að hafa nokkuð bakland til að standa á.

Vonandi þurfa sem fæstir áhorfendur að þola þau leiðindi sem það er að sitja undir þessari kvikmynd. Danny Boyle hefur gert mun betur, þá sérstaklega Trainspotting (1996), sem er hrein snilld, Shallow Grave (1994) og 28 Days Later (2002).

Ég er þakklátur Danny Boyle fyrir eitt: hann fékk mig til að hugsa um hversu heimskulegar ákvarðanir þessara greindustu fulltrúa og helstu vonar jarðarinnar eru; en ég er hræddur um að þetta sé ekki það sem hann ætlaði sér með Sunshine. Mig grunar að hann hafi ætlað sér að splæsa saman Alien og 2001: A Space Odyssey og fá eitthvað djúpt og flott út úr því. Vissulega eru sum atriðin flott; en þarna er hvorki nokkuð djúpt né skemmtilegt að finna.

Sunshine er ein af þessum myndum þar sem sýnishornið er betra en myndin sjálf:

Um stjörnugjöf fyrir kvikmyndagagnrýni

Stundum fæ ég athugasemdir um hvernig ég gef kvikmyndum einkunnir. Þessari færslu er ætlað að svara því.

Einkunnagjöfin er hugsuð þannig:

****

Mynd sem mér finnst frábær og uppfyllir fyllilega mínar væntingar, hvort sem um drama eða aðra tegun mynda er að ræða. Þær myndir sem fá **** vil ég eiga í DVD safninu mínu og geta horft á aftur og aftur. Vel heppnaðar ævintýramyndir geta fengið fjórar stjörnur, enda uppfylla þær mínar væntingar um frábærlega heppnaða ævintýramynd; þrátt fyrir að aðrar myndir geti almennt séð talist betri. Til dæmis finnst mér Alien vera frábær vísindahrollvekja og gæfi henni hiklaust fjórar stjörnur. Til samanburðar er Hamlet frá 1948 stórkostlegt drama sem ég myndi líka gefa fjórar stjörnur. Þetta eru bara gjörólíkar tegundir kvikmynda, en báðar eru þær framúrskarandi á sinn eigin hátt.

***1/2

Mjög góð mynd, fyrir utan einhverja smágalla - eins og lélegan leik, villur í söguþræði, lélega tónlist, slaka klippingu á stöku stað, o.s.frv. Þarna er um að ræða kvikmynd sem ég væri svo sem til í að sjá aftur, en ekki tilbúinn að kaupa. Til dæmis gaf ég Ghost Rider ***1/2, en það var aðallega vegna þess að mér þótti aðalleikonan frekar stíf og leiðinleg - hins vegar fannst mér fantasían, leikur Nicolas Cage og tæknibrellurnar svo frábærar að ég gat ekki annað en mælt sterklega með henni.

***

Mynd sem ég get mælt með, en er ekkert endilega eiguleg eða frábær. Hún gæti einfaldlega verið vel gerð formúlumynd sem segir samt eitthvað nýtt. Mig grunar að ansi margar vel heppnaðar rómantískar gamanmyndir gætu fengið þennan dóm hjá mér.

**1/2

Mæli með henni, en með fyrirvara. Þetta eru myndir sem ég myndi ekki nenna að horfa á aftur. Það er ólíklegt að ég birti gagnrýni með þessa einkunn eða lægri á blog.is, þó að af nógu sé að taka.

**

Meðalmynd sem ég mæli ekkert sérstaklega með.

Minna en ** 

Forðist þær.

Vínsmökkunarmyndin: Sideways (2004) ***1/2

Sideways fjallar um tvo vini sem ferðast um vínekrur Kaliforníu til þess að smakka rauðvín, spila golf og hitta konur. Til að vera nákvæmari: Miles (Paul Giamatti) vill spila golf og smakka vín, en Jack (Thomas Haden Church) vill hitta konur og helst sofa hjá þeim öllum.

Vandamálið er að Jack, sem er fyrrverandi sjónvarpsstjarna, ætlar að kvænast næsta laugardag en hittir konu; og þau eru ekkert að tvínóna við hlutina. 

Miles er hins vegar þunglyndur rithöfundur og enskukennari sem aldrei hefur fengið neitt birt eftir sig. Hann er fráskilinn og finnst hann ekki eiga nógu mikið inni til að segja vini sínum til syndanna. Samt finnst honum Jack stíga yfir línuna þegar hann heldur framhjá sinni tilvonandi, ekki bara einu sinni, heldur hvað eftir annað.

Sideways er fyrst og fremst lýsing á persónum. Sögufléttan er algjört aukaatriði. Allar aðalpersónurnar eru eftirminnilegar, þá sérstaklega Jack, nautnaseggurinn með gullhjartað. Þrátt fyrir að haga sér eins og svín, er ekki annað hægt en að hafa ákveðna samúð með honum; þar sem að hann þarf heldur betur að horfast í augu við gerðir sínar og flýja afleiðingar þeirra.

Sideways fjallar um mikilvægi þess að virða og njóta þess sem lífið og náttúran hefur upp á að bjóða, án þess að traðka á öðrum manneskjum í leiðinni. Vínsmökkun og golf er leiðin sem Miles hefur valið, en hann reynir stöðugt að kynna Jack fyrir leyndardómum rauðvíns - en talar fyrir daufum eyrum. Það er ekki fyrr en hann hittir Maya (Virginia Madsen) sem hefur álíka djúpa ánægju af vínsmökkun að hann finnur manneskju sem hann trúir að sé sálufélagi hans. Þau geta rætt saman um dásemdir vínsins og með samtölum sínum afhjúpað af alúð eigin dýpt og persónuleika.

Stóra vandamálið er það að Jack er farinn að sofa hjá bestu Stephanie (Sanda Oh), en hann fer að efast um eigin tilfinningar um tilvonandi brúðkop. Ennþá stærra vandamál er að Stephanie er besta vinkona Maya, sem er að móta djúpt samband með Miles. Miles veit sannleikann um Jack, og verður að gera upp við sig hvort hann muni láta Maya og Stephanie vita hann; því hann gerir sér fulla grein fyrir að ef hann leynir sannleikanum um slíkt mál, þá muni hann aldrei eiga von í raunverulegt samband með Maya.  

Alexander Payne leikstýrir þessari mynd skemmtilega og er greinilega leikstjóri fyrir leikara fyrst og fremst; því þeir fá svo sannarlega að njóta sín. Einnig skýtur hann inn skondnu nektaratriði sem minnir á hina óhugnanlegu stund sem Jack Nickolson upplifði í heitum potti með Kathy Bates í About Schmidt, sem Payne leikstýrði líka.

Fín skemmtun með áhugaverðum leikhóp. Ég mæli með henni.

6. Óskarsverðlaunin: Cavalcade (1933) ***

Ég ætla að horfa á allar kvikmyndir sem valdar hafa verið besta myndin á Óskarsverðlaunahátíðum frá upphafi. Cavalcade frá 1933 er sú sjötta í röðinni.

Cavalcade hefur hjartað á réttum stað og skil ég vel af hverju hún þótti frábær árið 1933. Hún er epísk í þeim skilningin að hún spannar rúm þrjátíu ár í lífi einstaklinga sem vert er að fylgjast með; og áhugaverð því að hún virðist taka þverskurð á raunverulegu lífi fólks og vandamálum á þessum árum.

Kostir Cavalcade eru fleiri en gallarnir. Samt er frásögnin oft heldur stíf og leikur sumra leikara stundum stirður, en sagan hangir saman á sterku sambandi aðalpersónanna tveggja.

Jane (Diana Wynyard) og Robert Marryot (Clive Brook) eru auðugt hástéttarfólk í London. Þau eiga tvo unga syni, en Robert er kvaddur til herþjónustu í Búrastríðinu þar sem vígvöllurinn er Afríka.

Robert fer ásamt þjóni heimilisins, Alfred Bridges (Herbert Mundin), sem segir aðspurður að stríð séu til þess að sanna hver er þjóða sterkust, eða "To show who's the Top Dog". Hann er giftur Ellen (Una O'Connor) og eiga þau saman nýfædda dóttur. Þegar Alfred kemur heim úr stríðinu opnar hann eigin krá og fer að fá sér oftar neðan í því en gott þykir.

Diana Wynyard sýnir stórgóðan leik sem Jane Marryot, en hún er þungamiðja sögunnar. Á meðan stríðin geysa situr hún heima og bíður. Fyrst eftir eiginmanni sínum í Búrastríðinu, og síðan eftir eiginmanni og syni í Fyrri Heimstyrjöldinni. Við fylgjumst meira með henni og þeirri kvöl sem biðin getur verið, og þeirri sturlun þegar biðin tekur loks enda.

Á meðan eiginkonan lifir í stöðugum ótta við að sjá ástvini sína aldrei aftur er eiginmaður hennar raunsær þegar hann rifjar upp hverju hann hefur verið að berjast fyrir öll þessi ár: mannvirðingu, mikilfengleika og friði. Það getur verið erfitt fyrir hana að sjá hvernig þetta þrennt fer saman sérstaklega þegar heitasta ósk hennar er sú að vilja halda fjölskyldunni lifandi, heilbrigðri og hamingjusamri saman.

Frank Lawton sýnir sérstaklega skemmtilegan leik sem sonur þeirra hjóna, Joe Marryot. Hann verður ástfanginn af Fanny Bridges, dóttur Alfred og Ellen, en hún er orðin frægur skemmtikraftur í borginni. Þau eiga sérstaka stund saman þar sem þau standa uppi á þaki byggingar á meðan yfir þeim sveima þýskir Zeppelin loftbelgir sem láta sprengjur falla á London.

Cavalcade varpar ljósi á vitfirringu og tilgangsleysi styrjalda, og hvernig þegnar ríkis sem byggir á stríðsrekstri þurfa stöðugt að lifa við óttann um að sjá ástvini sína aldrei aftur. Hún sýnir hvað góð fjölskylda getur þurft að þjást, þrátt fyrir að hún hafi í raun allt sem þarf til velferðar.

Einnig er áhugavert að fylgjast með muninum á fjölskyldunum tveimur, Bridges og Marryot. Robert Marryot hefur verið tignaður sem riddari og því þurfa þau hjónin að huga að orðspori fjölskyldunnar. Öllum þeirra athöfnum er stjórnað af dyggð og tign.

Alfred Bridges og fjölskylda hans er hins vegar almúgafólk, verr menntað og er nokk sama um heiður og tign. Þeirra markmið í lífinu eru allt önnur. Þau eru að berjast fyrir eigin sjálfstæði, og eru ekki orðin jafn fáguð og þau vilja vera.

Til að mynda hneykslast Ellen Bridges (Una O'Connor), á ástarsambandi dóttur hennar við Joe, þar sem að það er ekki opinbert. Hún heimsækir Jane til að að ræða við hana um þetta vandamál, sem Jane sér alls ekki sem vandamál, en hún hefur meiri áhyggjur á að sjá son sinn aftur á lífi heldur en skipta sér af ástarmálum hans - og hún áttar sig á að haf og heimur er milli þeirra menningarlega séð, og rekur hana af heimili sínu.

Jane fyrirlítur fordóma byggða á yfirborðskenndu þvaðri og hefur þann eiginleika að geta séð dýptina og það sem máli skiptir í mannlegu lífi.

Stéttarskiptingin verður þannig greinileg, ekki útfrá tækifærum einstaklinganna, heldur vegna stefnu þeirra í lífinu, dýpt og heiðurs.

Einnig er mjög gaman að fylgjast með persónunum eldast, en ég man ekki til þess að hafa séð persónur eldast jafn sannfærandi og þær gera í þessari mynd.  

Cavalcade er ágæt kvikmynd sem hefur staðist tímans tönn. Ég mæli með henni.

 

 

 

 

Aðrar kvikmyndir sem valdar hafa verið besta mynd ársins:

Wings (1928) **** 

The Broadway Melody (1929) *1/2

All Quiet on the Western Front (1930) ****

Cimarron (1931) ***1/2

Grand Hotel (1932) ***

 

 

Smelltu hér til að lesa gagnrýni um fleiri kvikmyndir.

Skylduáhorf fyrir kjósendur: Jon Stewart á Crossfire (2004)

Þetta myndband fyrir neðan er frá árinu 2004, á meðan kosningabarátta milli þeirra Bush og Kerrey stóð yfir. Háðsnillingnum Jon Stewart var boðið í þáttinn Crossfire, en sá þáttur snýst um að rifist sé um alla mögulega hluti, annars vegar út frá sjónarhorni repúblikana, og hins vegar út frá sjónarhorni demókrata. Í þessum þætti tekst Jon Stewart að sýna fram á þannig að ekki verður um villst hversu heimskulegar og hættulegar svona þrætur geta reynst; með það góðum árangri að sýningar á þessum þætti var hætt tveimur vikum eftir innkomu hans. 

Jon Stewart er alls ekki hættur. Í hverri viku finnur hann áhugaverða hluti úr bandarískum stjórnmálum, snýr spurningum upp í heilbrigða skynsemi og með smá háði tekst honum að afhjúpa blekkingarnar.

Til að fylgjast með nýjasta efninu frá honum er hægt að smella hér og kíkja á brot úr Comedy Central þáttunum hans.

Stórmyndir: The Host (Gwoemul) (2006) ****

The Host eða Gwoemul er skrýmslamynd frá Suður Kóreu sem kemur mjög skemmtilega á óvart. Ramminn utan um tilurð óvættarins gæti verið úr hvaða skrýmslamynd sem er. Gömlu formaldehýð er helt út í Hanfljót við Seoulborg af bandarískum hermönnum sem gefa skít í umhverfismál, á þeirri forsendu að Hanfljótið sé svo stórt að þessi smámengun muni engin sjáanleg áhrif hafa þegar á heildina er litið. Pöddur og önnur dýr í fljótinu byrja að stökkbreytast. Tíminn líður.

Reyndar ef kafað er aðeins dýpra, þá er sagan byggð á sannsögulegum atburðum, að minnsta kosti samkvæmt Wikipedia, en þar segir frá atburði sem átti sér stað í Suður Kóreu þegar starfsmaður Bandaríkjahers helti einmitt miklu magni af formelahýð í vask, sem var orsökin að mikilli umhverfismengun. 

Þrátt fyrir að myndinni sé ekki beinlínis beint gegn Bandaríkjamönnum og stefnu þeirra í Suður Kóreu, þá eru þeir töluvert gagnrýndir, og einnig yfirvöld Suður Kóreu sem er líst sem klaufalegum blýjantsnögurum, kerfisköllum og undirlægjum Bandaríkjamanna sem ekkert vita eða geta. Fyrir vikið hafa yfirvöld Norður Kóreu tekið þessari kvikmynd fagnandi. 

Við kynnumst svolítið öðruvísi fjölskyldu. Æðsta markmið Park Gang-Du (Kang-ho Song) þegar við fyrst kynnumst honum er að safna nógu miklu klinki til að geta gefið 13 ára dóttur sinni, Park Hyun-seo (Ah-sung Ko), nýjan farsíma. Lengra nær ekki hans heimur. Hann er í upphafi myndar það sem við myndum í daglegu tali kalla heimskingja. Hann á það til að dotta þegar minnst varir vegna vannæringar í æsku. Átökin við drekann er þroskasaga Park Gang-Du. 

Afinn, Park Hie-bong (Hie-bong Byeon), rekur verslun við bakka Hanfljóts, en fjölskyldan lifir við töluverða fátækt. Hvorki amman né mamman hafa sést í mörg ár. Þegar skrýmsli stekkur á land úr Hanfljótinu, veður það um svæðið, drepur mann og annan; og áður en það hverfur aftur í gruggugt vatnið nælir það í dótturina Hyun-seo. Þó að Gang-Du stígi ekki í vitið, þá veit hann hvað máli skiptir í lífinu og er tilbúinn að leggja sig allan fram til að bjarga dóttur sinni.

Systkini föðursins bætast í hópinn. Bróðir hans, Nam-il (Hae-il Park) er vel menntaður og gáfaður, en hefur einfaldlega ekki fengið nein tækifæri eftir að hann lauk háskólanámi. Hann er staðalmynd háskólanemans sem mótmælir og berst gegn skrýmslinu með eldsprengjum og öllum tiltækum ráðum.

Systirin, Nam-Joo (Du-na Bae) er keppniskona í bogfimi, er gífurlega nákvæm en hægfara. Yfirleitt er hún alltof sein, sama hvað það er. Hún er nýbúin að vinna bronsverðlaun á landskeppni í bogfimi. Hún missti af fyrsta sætinu af því að hún hikaði á úrslitastundu.

Yfirvöld handsama alla fjölskylduna til rannsóknar þar sem að Gang-Du hafði fengið blóðslettu af drekanum á andlit sitt, en bandarískur hermaður hafði fengið dularfull útbrot og látist eftir að hafa barist við hlið Gang-Du gegn óvættinum. Stjórnvöld telja að drekinn hýsi banvænan vírus. Yfirvöldin sýna hversu mikil skrýmsli þau eru með því að bora eftir vírusnum í heila Gang-Du.

Full af harmi syrgir fjölskyldan þar til Gang-Du fær símtal um miðja nótt frá dóttur sinni. Hún reynist enn vera á lífi, en er lokuð inni í holræsi við Hanfljót. Gang-Du reynir að segja lögreglunni frá símtalinu og að nauðsynlegt sé að bjarga dóttur hans sem allra fyrst. Löggan og læknar álíta hann geggjaðan, þannig að hann leggur á flótta undan ríkisstarfsmönnum ásamt fjölskyldu sinni.

Þó að tæknibrellurnar fyrir skrýmslið séu ekkert sérlega trúverðugar, er dramað og sagan af fjölskyldunni sem berst gegn mótlæti af völdum samfélags og náttúru virkilega góð. Einnig er gaman að sjá fjölskylduna takast á við skrýmslin tvö, ríkið sem hlustar ekki og skemmir fyrir af eintómri heimsku; og hins vegar þegar þau berjast við viðundrið, hvert með sínu lagi. Vandamálin virðast óyfirstíganleg fyrir þessa ólánsömu fjölskyldu.

Þegar kafað er undir yfirborð myndarinnar, er ljóst að sagan fjallar um skrýmsli og að skrýmsli myndarinnar er aðeins myndhverfing fyrir stóru kerfin: borgina, hagkerfið, ríkið, glóbalisma og fleira. Eina leiðin til að sigrast á þessu kerfi er einmitt með samstöðu.

Lokabardaginn við skrýmslið er spennandi og vel útfærður. Annars vegar eru háskólanemar í mótmælagöngu gegn framkvæmdum yfirvalda og hins vegar fjölskyldan að berjast við skrýmslið; sem virðist ekkert vera ósigrandi í samanburði við yfirvöldin. Endirinn minnir helst á gamlar riddarasögur, þegar hetjurnar börðust við eldspúandi dreka til að bjarga prinsessu með sverðinu einu saman; eða umferðarskilti sem segir STOP.

Leikararnir standa sig allir mjög vel, en sérstaklega þó Kang-ho Song í hlutverki föðursins vonlausa, og Ah-sung Ko sem er einfaldlega frábær í hlutverki dótturinnar. Hvorugt þeirra slær feilnótu. Ekki allir fjölskyldumeðlimir lifa ævintýrið af og er endirinn í anda alls þess sem á undan hefur gengið.

Ég mæli sterklega með Gwoemul, en ekki fyrir hvern sem er. Ég horfði á hana með kóreskri hljóðrás og enskum texta, enda þoli ég illa döbbaðar myndir. Þrátt fyrir góðan húmor og gagnrýnið hugarfar eru óhugnanleg atriði í myndinni sem ekki eru við hæfi barna eða viðkvæmra. Ég gæti reyndar ímyndað mér að ef Terry Gilliam leikstýrði skrýmslamynd yrði hún í svipuðum tón, en samt ekki, því að leikstjórinn Joon-ho Bong hefur greinilega þróað sinn eigin, persónulega stíl, og ljóst að spennandi verður að fylgjast með honum í framtíðinni. 

 

Að lokum: sýnishorn úr myndinni af YouTube sem er mun betra en bandaríska sýnishornið, sem lætur myndina líta út fyrir að vera bara enn ein ógeðslega hrollvekjan, sem hún er náttúrulega alls ekki.

Sancho bloggar: Escape to Victory (1981)

Árið 1942 spiluðu leikmenn Dinamo Kiev við lið Nazista undir ekki svo ólíkum kringumstæðum. Kiev menn unnu en var því miður slátrað í kjölfarið.

 

Hver er Sancho?

Segja má að Sancho sé útibússtjóri frá Don.Blog, sérhæfður rýnir kvikmynda þar sem íþróttir hverskonar spila lykilrullu. Sancho er einföld sál, undirlægja að mörgu leyti en hefur gert sér grein fyrir takmörkunum sínum og lætur drauma um heildaryfirsýn sigla lönd og leið. Góðar stundir og kýld vömb eru ær og kýr þessa einfalda samfélags- og kvikmyndarýnis, þess vegna verður birtingarform álitsgjafar á skala 0 – 10 tacos.

MYND I

ESCAPE TO VICTORY

1981

 

Leikstjóri:

John Huston

Helstu leikarar:

Michael Caine

Sylvester Stallone

Max von Sydow

Pelé

Ossie Ardiles

Bobby Moore

Óborganleg tímaskekkja = 6 tacos.

Söguþráður

Í grunninn er söguþráður myndarinnar ekkert annað en Flóttinn Mikli (e. The Great Escape) en í stað jarðgangna sem leiða til frelsis er fótboltavöllur þéttskipaður ofurmennum 3ja ríkisins. Stríðsfangar bandamanna fá tækifæri til að leika gegn þjóðverjum í París og vinnist sigur fá þeir frelsi að launum. Ekki dýpsta mynni kvikmyndasögunnar en hefur staðist tímans tönn hingað til og mun gera það áfram.

Uppáhalds atriði Sancho

Myndin hefur að geyma ansi mörg skemmtileg ef ekki óborganleg atriði ef vel er að gáð. Sérstaklega er gaman af fótboltaatriðum myndarinnar sem eru vægast sagt í ökkla eða eyra, pínleg á köflum sér í lagi þegar tilburðir Stallone sem markvörður stríðsfanga eru skoðaðir en mjög glæsileg þegar Pelé og sér í lagi Ardiles eiga í hlut. Umdeild vítaspyrna og pínulítið of æstur Stallone með boltan lengst inní markinu eftir allt havaríið, óborganlegt. Atriði þegar Pelé útskýrir taktík fyrir meðspilurum sínum á krítartöflu, algjörlega óborganlegt. Óánægðir áhorfendur undir lok leiks, nokkrar fremstu hræðurnar með franskar alpahúfur, restin í útvíðum gallabuxum og Rolling Stones bolum, óborganlegast.

Besta atriði myndarinnar

Stallone “Please sir can I have my ball back”

Aukaleikari heldur bolta á lofti fyrir Sydow og smellir honum yfir til Michael Caine, Stallone heldur sína leið en Canie röltir yfir til Sydow. Sydow “You must be the sports fuhrer”, heil auka taco fyrir snilldar spaghetti vísun.

Sérkenni myndarinnar

Þegar betur er að gáð er ekki einungis um ofnotað mynni Davíðs og Golíats að ræða. Einvalalið leikara kemur við sögu og myndin er ágætlega leikin af þeim atvinnumönnum. Leikur atvinnumanna í knattleikni er aftur á móti svo hræðilegur að “alvöru” leikarar myndarinnar gjalda fyrir. Aðkoma Bobby Moore, Osvaldo Ardiles og síðast en ekki síst Pelé var tilraun til markaðsvæðingar NASL (National American Soccer League) í upphafi 9. áratugar síðustu aldar, tilraun sem heppnaðist ekki vel hvað atvinnumannadeildina varðar en heiðarleg engu að síður.

Sancho