Back to the Future, Part II (1989) **1/2

Með ferð sinni til 1955 tókst Marty (Michael J. Fox) að forða móður sinni, Lorraine (Lea Thompson) frá drykkjusýki, föður sínum (Jeffrey Weissman), sem ekki er lengur leikinn af snillingnum Crispin Glover, frá því að vera algjör lúser og systkinum sínum frá því að vera ekki lengur til eftir að móðir hans í fortíðinni varð ástfangin af honum í stað föður hans.

Doc Emmet Brown (Christopher Lloyd) birtist í tímavélinni, sem nú getur flogið, fyrir utan heimili Marty, þar sem Marty er í faðmlögum með kærustu sinni Jennifer (Elisabeth Shue tók við hlutverkinu af Claudia Wells). Það er eitthvað að í framtíð þeirra.

Doc Brown hefur sett saman áætlun til að kippa öllu í liðinn. Hún fer út um þúfur þegar hinn gamli Biff frá 2015 (Thomas F. Wilson) stelur tímavélinni og gefur Biff ársins 1955 tímarit sem inniheldur úrslit flestra íþróttaveðmála frá 1950 til 2000. Svo skilar hann tímavélinni, en þegar Marty, Doc Brown og Jennifer koma til baka er bærinn þeirra gjörónýtur vegna þess að hinn gjörspillti Biff er orðinn milljarðamæringur sem ræður öllu í bænum. Hann hefur meðal annars myrt George, föður Marty og tekið Lorraine sem eiginkonu.

Nú þurfa Marty og Doc Brown að fara aftur til fortíðar, og stela tímaritinu af Biff árið 1955, áður en hann fær tækifæri til að vinna sinn fyrsta sigur í veðmálum og gjörbreyta þannig lífi allra í bænum.

Tæknibrellur eru aftur stórgóðar og sögufléttan nokkuð skemmtileg. Hins vegar varð ég fyrir miklum vonbrigðum með leik og leikstjórn í þessari mynd. Robert Zemeckis ákveður að láta Michael J. Fox leika son sinn og dóttur, sem þýðir að brellurnar verða mikilvægari en sagan sjálf. Með réttu hefði átt að fá góða leikara í þessi hlutverk og aðeins breyta handritinu til að gera söguna meira sannfærandi. Þessi brella hefur truflandi áhrif á heildarmyndina og skaðar út frá sér. Þegar ekki er lengur hægt að taka persónurnar í myndinni alvarlega fer maður að velta fyrir sér hvort að þetta sé satíra eða hvað; en svo er ekki. Þetta er einfaldlega skortur á góðri dómgreind, sem er reyndar ekki algengt þegar Zemeckis á í hlut.

Það má segja að Zemeckis hafi ekki haft nógu mikla trú á efniviðnum til að taka hann alvarlega í framhaldi af fyrstu myndinni, sem var einfaldlega hrein snilld. Af þessum sökum er frekar erfitt að mæla með Back to the Future, Part II, en samt geri ég það. Hún er ekki alslæm, en verður að taka sem grínmynd fyrst og fremst. Það voru alvarlegri undirtónar í frummyndinni.

 

Sýnishorn úr Back to the Future, Part 2:

Dauði Superman - Superman: Doomsday (2007) ***

Superman: Doomsday (2007) ***

Árið 1992 kom út teiknimyndasaga frá DC Comics um Dauða Superman, sem fylgt var eftir með Heimi án Superman og síðan Endurkomu Superman. Þetta voru hreint frábærar teiknimyndasögur, sem leyfðu sér að drepa aðalhetju allra ofurhetja, Superman sjálfan. Hann var drepinn af dularfullu skrímsli sem kallaður var Doomsday, sem eirði engu lifandi og hafði hraða og kraft á við Superman sjálfan.

Næstu hefti í Superman heiminum fjölluðu um Metropolis þar sem aðrir einstaklingar reyndu að fylla í eyðuna sem Superman skildi eftir. Þar að auki voru stofnuð trúarsamtök um ofurhetjuna góðu. Loks tókst Superman að snúa á dauðann sjálfan með aðstoð föður síns heitins, Jonathan Kent. Þetta er ekki sú saga.

Í teiknimyndinni Superman: Doomsday hafa Superman og Lois Lane átt í ástarsambandi í sex mánuði, án þess að hann þori að gefa upp að hann sé í raun Clark Kent. Lois Lane gerir sér auðvitað fulla grein fyrir því hver hann er, en sárnar að hann vill ekki treysta henni fyrir leyndarmálinu. Þau sofa saman í Virki einsemdarinnar, þar sem Superman býr, en þar er einnig vélmenni ég hafði aldrei séð áður í Superman heiminum, og minnir það helst á Alfreð, þjón Batman.

Þegar Luthercorp, alþjóðlegt fyrirtæki Lex Luthor, finnur geimskip grafið djúpt í iðrum jarðar, og hleypir óvart út skrímslinu Doomsday, þarf hetjan að gefa sig allan til að stoppa hann Það endar með að hann fórnar eigin lífi til að jarða stöðva skrímslið. Þar með er Superman allur.

Nokkrum mánuðum síðar virðist Superman vera risinn aftur, en raunin er sú að Lex Luther hefur tekist að klóna blóð úr Superman og rækta úr því ofurmenni sem hlýðir honum skilyrðislaust. Hann ætlar að framleiða her ofurmenna til þess að leggja undir sig heiminn. Aðeins Luis Lane og Jimmy Olsen standa í vegi fyrir honum.

En vélþjónninn í virki einsemdarinnar heyrir hjarta Superman slá á nokkurra vikna fresti, og heldur í þá von að það geti vakið ofurhetjuna aftur til lífsins. Tekst að vekja gamla góða Superman aftur til lífsins?

Þetta er ljómandi vel gerð teiknimynd fyrir utan eitt smáatriði sem mér fannst gífurlega pirrandi. Það er hvernig andlit Superman/Clark Kent var teiknað, með grófu pennastriki nánast frá munnviki upp í gagnauga. Án þessa eina pennastriks hefði mér líkað betur við teikningarnar, en þetta er óskiljanlegt og stílbrot sem kemur mjög illa út. Í stað gamla góða Superman stílsins í anda Max Flescher, er Superman orðinn að Anime veru. Fyrir utan það er myndin tæknilega mjög góð.

Verst þótti mér þó að ekki var fylgt upphaflegu sögunni, þar sem fylgst var með afhjúpun Doomsday sem skrímsli og síðan hvernig Superman var syrgður af öllum hinum ofurhetjunum, og síðan hvernig fjórir ólíkir einstaklingar reyndu að komast með tærnar þar sem hann hafði hælana.

Annars er þetta ágæt teiknimynd. Engin klassík þar sem að gullnum tækifærum var augljóslega hafnað til að gera einfaldara og aðgengilegra skemmtiefni.

 

Sýnishorn úr Superman: Doomsday:

 

Bestu vísindaskáldsögurnar í kvikmyndum, 14. sæti: Back to the Future

Áfram með listann um 20 bestu vísindaskáldsögurnar í kvikmyndum. Næsta mynd er léttari í tón en maður á að venjast þegar vísindaskáldsögur eru annars vegar, og reyndar er meira lagt upp úr fjölskyldutengslum en vísindunum sjálfum. Vísindin í Back to the Future snúast um tímavél sem Doc Emmett Brown hannar, en Marty McFly notar og lendir í heimi þar sem hann er jafnaldri foreldra sinna. Brátt verður hann að traustasta vini föður síns og móðir hans verður það skotin í honum að honum er vart huguð tilvist.

Það er skemmtilega leikið með þverstæður tímaferðalaga, persónurnar eru eftirminnilegar og sagan spennandi. Það er varla hægt að biðja um meira. Það var reyndar gert og fylgdu tvær lakari framhaldsmyndir í kjölfarið. 

 

Back to the Future (1985) ****

Unglingurinn Marty McFly (Michael J. Fox) á í miklum erfiðleikum með tímastjórnun, eins og algengt er meðal unglinga. Hann sefur oft yfir sig og mætir of seint í skólann. Hann þráir að verða tónlistarmaður en skortir kjark til að senda inn upptökur sínar af hræðslu við höfnun.

Foreldrar Marty eiga við mikil vandamál að etja. Þau ná engan veginn saman. Móðir hans, Lorraine, drekkur mikið og er of þung; og faðir hans, George (Crispin Glover) hefur látið gamlan skólafélaga sinn, Biff (Thomas F. Wilson) komast upp með einelti í áratugi og þannig tapað sjálfsvirðingunni.

Marty ætlar að taka kærustu sína Jennifer (Claudia Wells) í sumarbústað þegar Biff lendir í árekstri á fjölskyldubílnum með bjór við hönd. Það er semsagt töluvert mikið í uppnámi hjá strák.

Besti vinur Martys er léttgeggjaði vísinda- og uppfinningamaðurinn Doc Emmett Brown (Christopher Lloyd). Þeir kynntust nokkrum árum áður en Marty fæddist þegar Doc hjálpaði honum að ferðast inn í framtíðina. Hann hefur nefnilega fundið upp tímavél sem lítur út eins og DeLorean sportbíll.

Þegar líbverskir hryðjuverkamenn komast að því að Doc hefur stolið frá þeim töluverðu magni af plútóníum, sem þeir ætluðu að nota í kjarnorkusprengju, plaffa þeir hann niður með vélbyssum. Marty er næsta skotmark en honum tekst að flýja inn í tímavélina og 30 ár aftur í tímann. Þar sem hann tók ekkert plútóníum með til fortíðarinnar kemst hann ekki til baka.

Hann leitar að Doc Brown og tekst að sannfæra hann um tilvist tímavéliarinnar og ferðalagið, og saman ætla þeir að koma Marty aftur til framtíðarinnar. Það er þarna sem Doc Brown hittir Marty ófæddan í fyrsta sinn. 

Marty hafði áður en hann fann Doc Brown rekist á George föður sinn og komið óvart í veg fyrir að hann hitti Lorraine, móður Marty, í fyrsta sinn. Það sem verra er, Lorraine verður yfir sig hrifin af Marty - sem sér fram á að hans eigin tilvist mun mást út ef honum tekst ekki að ná foreldrum sínum saman.

Það er frekar erfitt mál þar sem mamma hans lítur ekki við hinum óframfærna George. Ekki batnar ástandið þegar Biff hinn nautheimski þrjótur kemur stöðugt í veg fyrir samræmingaráform Marty.

Marty þarf að leysa þessi vandamál fyrir klukkan 22:04, en þá mun eldingu ljósta niður í klukkuturn sem gefur tímavélinni fært að fleyta honum til framtíðarinnar. Framtíð hans veltur á að leysa nokkur vandamál á réttum tíma, sem er nokkuð krefjandi vandamál fyrir ungling sem hefur enga stjórn á eigin tíma. Lykilþáttur í lausn vandans er eitt flottasta kjaftshögg kvikmyndasögunnar.

Tæknilega er Back to the Future afbragðsvel unnin. Persónurnar eru eftirminnilegar og stórskemmtilegar; svo og vandamálin sem Marty þarf að leysa. Sagan gengur fullkomlega upp á endanum, allir lausir endar hnýttir vel saman og síðan opnaðir upp á gátt rétt áður en myndinni lýkur. Ég hef sérstaklega gaman af endi sem gefur ímyndunaraflinu lausan tauminn. Gerðar voru tvær framhaldsmyndir sem fjallað verður um fljótlega.

 

Sýnishorn 1 úr Back to the Future: 

 

Sýnishorn 2 úr Back to the Future:

 

 

Bestu vísindaskáldsögurnar í kvikmyndum:

 
14. sæti: Back to the Future

15. sæti: Serenity

16. sæti: Predator

17. sæti: Terminator 2: Judment Day

18. sæti: Blade Runner

19. sæti: Total Recall

20. sæti: Pitch Black

Systir mín í aðalhlutverki stuttmyndarinnar Svartur sandur - ókeypis niðurhal

Hægt er að sækja myndina án endurgjalds hérna. Þeir sem vilja geta greitt fyrir hana á síðunni.

Svartur sandur fjallar um eilífa ást, endurholdgun, drauga, dauðann og sálir í tímaflakki.

Anna Brynja Baldursdóttir leikur konu sem elskar sama manninn (Jóel Sæmundsson) frá landnámsöld til nútímans, en dauðinn er þeirra versti óvinur - skilur þau að þegar verst skyldi, og sífellt verður erfiðara að finna hinn helminginn í næstu lífum. Leikstjóri er Vilhjálmur Ásgeirsson.

Hugmyndin er stórskemmtileg og gaman að velta henni fyrir sér.  

Ég ætla ekki að gagnrýna kvikmyndina þar sem ég að ég get ekki gætt hlutleysi, enda finnst mér systir mín einfaldlega alltaf frábær, hvort sem er á sviði, í sjónvarpsþáttum og í kvikmyndum.  

Ég mæli samt eindregið með að þú halir myndinni niður (um 278 MB)  og ef þér líkar við hana, sendir framleiðandanum greiðslu í þakkarskyni.

Ókeypis stuttmynd á netinu

Bestu vísindaskáldsögurnar í kvikmyndum, 15. sæti: Serenity

Nú er komið að myndum sem ná fulli húsi hjá mér, en þær hafa allar þrennt sameiginlegt: þær komu mér á óvart, mér fannst þær skemmtilegar og ég nenni að horfa á þær aftur og aftur. Nú er komið að Serenity, kvikmynd sem byggð var á sjónvarpsþáttunum Firefly sem FOX sjónvarpsstöðin var fljót að taka af dagskrá. Það var alls ekki gæðanna vegna, enda sjaldséð jafn vandað efni. Aftur á móti eru til samsæriskenningar um að persónurnar í þáttunum hafi farið ansi frjálslega með hugmyndir sínar um frelsi, og hefði í raun verið hægt að skilgreina sem hryðjuverkamenn, enda sumar aðalhetjanna með heldur vafasama og pólitísk ranga siðferðiskennd. Ég mæli ekki aðeins með Serenity, heldur einnig með sjónvarpsþáttunum sem hægt er að eignast á DVD.

Þess má geta að Firefly á gífurlega traustan aðdáendahóp sem má fræðast lítillega um á myndbandinu hér fyrir neðan, og eru þessir aðdáendur kalliðir "Browncoats" eða brúnfrakkar, en það eru fyrrverandi uppreisnarmenn gegn illa heimsveldinu í heimi Serenity kallaðir.  

 

Serenity (2005) ****

Mel (Nathan Fillion) er skipstjórinn á Serenity. Það er þrennt sem hann metur mest í lífinu, geimskipið Serenity, áhöfnina og eigið líf. Hann hefur siðferðilega fótfestu á við jó-jó, þykist vera algjörlega siðlaus, uppreisnarmaður sem skýtur fyrst, bankaræningi, málaliði og smyglari. Samt má hann ekkert aumt sjá.

Áhöfn hans er full af eftirminnilegum persónum. Þar fer fremstur stýrimaðurinn Wash (Alan Tudyk) sem flýgur Serenity eins og laufi í vindi. Zoe (Gina Torres) er harðsnúin fyrrverandi uppreisnarmaður og eiginkona Wash. Kaylee (Jewel State) er vélstjórinn sem verður ástfangin af dularfulla lækninum Simon (Sean Maher), en hann hugsar um ekkert annað en að vernda River (Summer Glau) systur sína sem hefur verið notuð sem tilraunadýr hjá ríkisstjórninni, en hún getur meðal annars lesið hugsanir og barist eins og brúðurin í Kill Bill. Vændiskonan Inara (Morena Baccarin) er konan sem Mal þráir. Skrautlegastur allra er þó Jayne (Adam Baldwin), málaliði sem hefur aðeins einn forgang, peninga fyrir sjálfan sig.

Ríkisstjórnin hefur sent stóískan mannaveiðara (Chiwetel Ejiofor) til að hafa hendur í hári River, en hún hefur verið í nálægð helstu ráðamanna. Þar sem hún getur lesið hugsanir er aldrei að vita hvað hún veit. Til að halda þessu leyndarmáli leyndu vill ríkisstjórnin allt gera til að koma River fyrir kattarnef.

Þegar ríkið hefur lagt gildru fyrir Mal til að ná River og drepa alla þá sem vitað er til að gætu hjálpað áhöfninni á Serenity, grípur Mal örþrifaráða. Eina leiðin út úr þessari hnappheldu er að hjálpa River. Geimkúrekarnir á Serinity þurfa einnig að berjast við illar geimverur sem kallaðar eru Rifarar, en þær rífa lifandi fólk í sig. River veit af hverju.

Serenity er óbein gagnrýni á notkun geðlyfja til að halda óvenju órólegu fólki rólegu, rétt eins og þeir sem dæla rítalín í börnin sín. Ríkið ákveður að gefa öllum íbúum plánetu nokkurrar lyf, sem á að róa það niður, og gerir það að mestu. Uppreisnarmaðurinn Mal sér strax illskuna sem felst í að stjórna hegðun fólks á þennan hátt og segir:

"I aim to misbehave".

Serenity er fyrsta kvikmyndin sem Joss Whedon leikstýrir í fullri lengd, en hann skrifar einnig handritið. Þar fer magnaður listamaður.  Hann skapaði áður vampírubanann Buffy og þá frábæru sjónvarpsþætti sem fjölluðu um hana og hennar félaga, en betur skrifað sjónvarpsefni hef ég ekki séð. Einnig sá hann að hluta um Angel, þætti sem fylgdu einni af persónunum úr Buffy inn í aðra borg. Þar á eftir gerði hann þættina Firefly, sem fjalla um áhöfn Serenity, rétt eins og myndin, með sömu leikurum. En af einhverjum ástæðum var taumunum kippt úr höndum hans og hætt var við þættina á miðju fyrsta tímabili, sem var bæði mikið áfall fyrir hann og leikarana, enda með hreint frábæran efnivið í höndunum. Framleiðendur virðast bara ekki skilja þann fjársjóð sem Joss Whedon og sköpunargáfa hans er. Hann er kannski óþægilegur gaur með sérþarfir, en þannig eru snillingar, óferjandi og óalanda, en óborganlegir.

Serenity er klassísk vísindaskáldsaga sem á vonandi eftir að vinna sér traustan sess sem ein af þeim bestu, enda einstaklega spennandi, fyndin, vel gerð og skemmtileg í alla staði.

 

Myndband um bakgrunn Serenity:
 

Sýnishorn úr Serenity:

Bestu vísindaskáldsögurnar í kvikmyndum:

 
15. sæti: Serenity

16. sæti: Predator

17. sæti: Terminator 2: Judment Day

18. sæti: Blade Runner

19. sæti: Total Recall

20. sæti: Pitch Black

Ratatouille (2007) ***

Remy rotta (Patton Oswalt) hefur einstaklega gott þefskyn. Faðir hans fær hann til að þefa af öllum mat sem fjölskylda hans étur til að forðast rottueitur. En metnaður Remy er meiri. Hann stelst reglulega inn á bóndabæ til að kíkja í bók með uppskriftum og fylgjast með sjónvarpsþætti um matreiðslu. Einn daginn fer illa þegar ráðskonan á heimilinu tekur eftir rottum í eldhúsinu. Hún tekur upp haglarann og aftur verður ekki snúið.

Á flótta undan kellingu verður Remy aðskila við fjölskyldu sína, en hann flýtur með holræsum undir Parísarborg. Hann ratar inn á veitingahús og undir verndarvæng hins hæfileikalausa pokastráks Linguini (Lou Romano), en þar sem Remy hefur mikið vit á kryddi og matreiðslu byrjar hann samvinnu og ólíklegt vináttusamband með Linguini sem gjörbreytir á einni nóttu orðspori veitingahússins.

Það er gaman að fylgjast með þessu samspili rottu og stráks. Einnig ber að minnast á skemmtilega persónu, matargagnrýnandann Skinner (Ian Holm) sem er þvengmjór því honum líkar illa flestur matur. Það verður verkefni þeirra Remy og Linguini að gleðja bragðlauka hans.

Ratatouille snýst algjörlega um mat og matargerð, og er spennandi að því leiti að hún vekur með áhorfandanum ákveðna forvitni um leyndardóma góðrar eldamennsku. Teikningarnar eru óaðfinnanlegar eins og má reikna með frá Pixar, og maturinn sem framreiddur er virðist svo girnilegur að hann kitlar næstum bragðlauka áhorfenda.

Illmennið í myndinni er ekkert voðalega illt, bara kokkur sem vill hætta klassískri matreiðslu á kostnað hraðsoðins pakkamatar; en rottan Remy og pokastrákurinn Linguini eru þeir einu sem geta staðið í vegi fyrir hans illa ráðabruggi, að nota uppskriftir veitingastaðarins í skyndibitamat í stað fágaðra rétta. Fyrir utan það að aðalhetjan og fjölskylda hans er rotta, er furðumargt sem er sannfærandi í þeim heimi sem leikstjórinn Brad Bird töfrar fram úr tölvuheilunum. Eldhúsið er trúverðugt sem eldhús fram í minnstu smáatriði.

Ratatouille er mjög flott mynd og fjölskylduvæn. Hún er ekki mesta snilld sem sést hefur á skjánum, en hún er notaleg og skemmtileg í þær 111 mínútur sem hún endist, en mér finnst hún engan veginn ná þeim hæðum sem fyrri myndir Brad Birds hafa náð, og þá er ég að tala um The Incredibles og The Iron Giant.

 

Sýnishorn:

Beowulf (2007) ****

Beowulf (2007) ****

Beowulf er fjórða myndin sem ég hef séð árið 2007 sem maður verður að sjá í bíó. Hinar þrjár voru Meet the Robinsons (í þrívídd), Hot Fuzz og 300. Til eru þrjár útgáfur af þessari Beowulf mynd; í venjulegri tvívídd, gerða fyrir IMAX kvikmyndahús í þrívídd, og síðan í þrívídd þar sem nota þarf þrívíddargleraugu sem fylgja miðanum. Sambíóin í Kringlunni bjóða upp á síðastnefnda kostinn og mæli ég eindregið með að hann verði notaður til að sjá þessa mynd á Íslandi, fyrst við höfum ekki neitt IMAX bíó á landinu.

Ég hef lesið ljóðið Bjólfskviðu nokkrum sinnum, og síðast í nútímaþýðingu og stafsetningu Seamus Heaney. Rétt eins og Peter Jackson tókst að grípa andrúmsloft The Lord of the Rings eftir Peter Jackson, tekst hér leikstjóranum Robert Zemeckis að ná andrúmslofti ljóðsins eins og það birtist manni í útgáfu  Nóbelskáldsins Heaney. Snillingurinn Neil Gaiman sem meðal annars hefur skrifaði hinar mögnuðu Sandman bækur á framtíðina fyrir sér í Hollywood. Hans magnaða og myndræna ímyndunarafl skilar sér fullkomlega á tjaldið. Nú bíð ég spenntur eftir að aðrar sögur hans eins og American Gods og Good Omens verði gerðar að bíómyndum af hendi góðra leikstjóra.

Í meginatburðum fylgir myndin ljóðinu nokkuð nákvæmlega, þó að í smáatriðum og sambandi milli persóna hafa höfundar tekið sér skáldlegt leyfi, sem mér finnst sérlega vel heppnað. Rétt eins og ljóðinu er kvikmyndinni skipt í þrjá kafla; bardaga Beowulf við tröllið Grendel, og síðan móður hans og þar á eftir eldspúandi dreka. Tæknibrellurnar eru algjörlega óaðfinnanlegar, og í fyrsta sinn sér maður dreka í bíó sem flýgur á sannfærandi hátt og er jafn óhugnanlegur og drekar eiga að vera.

Ray Winstone stendur sig hreint frábærlega í titilhlutverkinu, en mér hefur þótt hann spennandi leikari síðan ég sá hann í hinni mögnuðu The Proposition (2005), í að mörgu leyti sambærilegu hlutverki. Tölvutækni gerir hinn fimmtuga Winstone það íþróttamannlegan í útliti að hann gefur Schwarzenegger ekkert eftir frá því hann var upp á sitt besta. Anthony Hopkins og Angelina Jolie skila sínum hlutverkum vel, en Hopkins leikur Hrothgar konung, en Jolie er móðir Grendels. John Malcowitch og Robin Wright Penn skapa einnig eftirminnilegar persónur.

Minntist ég á að Beowulf er teiknimynd? Hún er það samt ekki í hefðbundnum skilningi. Leikarar leika sín hlutverk, en síðan eru þeir og umhverfi þeirra teiknuð í tölvu til að ná fram nákvæmlega þeirri mynd sem leikstjórinn vill fá á skjáinn. Þetta er gífurlega spennandi tækni, sem hefur þróast skemmtilegasta síðustu árin. Reyndar hefur hugtakið verið til lengi. Mjallhvít (1937) var upphaflega teiknuð af Walt Disney og félögum  með svipaðri hugmynd, og síðan muna sjálfsagt margir eftir Final Fantasy: The Spirits Within (2001) þar sem reynt var að ná fram raunverulegum andlitsdráttum í framandi umhverfi, og þar á eftir kom The Polar Express (2004) sem ofnotaði Tom Hanks í alltof mörgum hlutverkum.

Loksins smellur tæknin saman og úr verður þessi eftirminnilega klassík sem á í fyrsta lagi eftir að skila gífurlegum hagnaði í kvikmyndahúsum, og þar á eftir spái ég því að hún muni eiga mikinn þátt í því hvort High Definition DVD eða BlueRay DVD verði ofaná í baráttu staðlanna., Fólk mun mæla með Beowulf, þrátt fyrir töluvert ofbeldi og frekar ógeðslegt skrímsli (Grendel), enda var klappað í lok sýningarinnar sem ég var á, sem maður upplifir sjaldan á Íslandi,

Beowulf er að mínu mati mesti kvikmyndaviðburður síðan Hringadróttinssaga kom út þrjú skemmtileg jól í röð, og verður líklega ekki toppuð fyrr en Peter Jackson færir okkur The Hobbit í bíó eftir nokkur ár.

En aftur að sögunni sjálfri. Beowulf er ein af fyrstu ofurhetjum bókmenntanna, en hann berst klæða- og vopnalaus gegn ógurlegum skrýmslum, sem vekur reyndar töluverða kátínu og minnir á upphafsatriði Austin Powers: The Spy Who Shagged Me (1999), þar sem fjölskyldudjásn Beowulf eru sífellt meistaralega falin sýn áhorfenda. Beowulf er mikill víkingur sem kemur frá Geatlandi til Danmerkur þar sem hann hefur heyrt sögur af skrímslinu Grendel. Hann ætlar að vinna sér inn frægð og frama fyrir að drepa skrímslið. Þegar það tekst er sagan þó ekki búin. Beowulf þarf að borga dýrt gjald fyrir eigin hégóma og mannlegan breyskleika, sem blæs sál í þessar teiknuðu persónur. Þegar hann biður konu sína að minnast sín sem manneskju með veikleika en ekki óstöðvandi hetju, komumst við í snertingu við kjarna málsins, hvað virðing og heiður snýst í raun um.

Texti úr þýðingu Seamus Heaney á Bjólfskviðu, þar sem lýst er heiðri víkingsins á snilldarlegan hátt.

                               It is always better
To avenge dear ones than to indulge in mourning.
For every one of us, living in this world
Means waiting for our end. Let whoever can
Win glory before death. When a warrior is gone,
That will be his best and only bulwark.
[1384–9]

 

Þessa mynd verðurðu að sjá í bíó!

 

Hvorki kvikmyndin né sýnishornið hér á eftir er ætlað börnum eða viðkvæmum:

Inland Empire (2006) *1/2

Það er nánast hægt að kalla mig aðdáanda David Lynch. Ég hef séð flestar hans myndir og verið mjög hrifinn af mörgum þeirra, eins og Wild at Heart, The Lost Highway, Mulholland Dr., Blue Velvet  og The Straight Story, auk sjónvarpsþáttaraðarinnar Twin Peaks. Inland Empire hitti ekki í mark hjá mér.

Inland Empire gerist í huga einhverrar manneskju, en það er aldrei ljóst í hvers huga það er. Sigaunakona (Grace Zabriskie) heimsækir leikkonuna Nikki Grace (Laura Dern), fær kaffisopa hjá henni og segir henni frá því hvernig hún muni sjá eftir morgundeginum. Spúkí hugmynd sem vekur eftirvæntingu.

Grace fær hlutverk í kvikmynd sem gerð verður eftir handriti sem trúað er að bölvun hvíli á. Fólk tekur þessari bölvun sæmilega alvarlega, en leikstjórinn Kingsley Stewart (Jeremy Irons) og handritshöfundurinn Freddie Howard (Harry Dean Stanton) segja ekki aðalleikurunum frá þessu fyrr en þau hafa byrjað undirbúning og geta ekki hætt við.  Ennþá er hugmyndin spennandi.

Grace lifir sig inn í hlutverk sitt af það miklu afli að hún hættir að gera greinarmun á sjálfri sér og Susan Blue, persónunni sem hún leikur, þar til á endanum að hún hverfur algjörlega inn í hugarheim hennar, og ekki er lengur ljóst hvort að leikkonan fari með hlutverk persónunnar eða persónan með hlutverk leikkonunnar. Grace fer að upplifa hluti sem virðast tengjast öðrum konum sem hún hefur leikið, og konum sem hafa lent í sama manni og þeim sem Susan lendir í.

 

Hugmyndin er fín og minnir töluvert á Mulholland Dr. og The Lost Highway, en það er bara alltof margt sem klikkar í framkvæmd.  Í fyrsta lagi er ekkert sérstaklega skemmtilegt að horfa á myndina sem er líka alltof löng fyrir efni sem gæti rúmast í hálftíma stuttmynd, en hún er 180 mínútur að lengd. Það er að hluta til vegna þess hversu leiðinleg kvikmyndatakan og klippingin er. Þar að auki ofleika leikararnir um of. Yfirleitt notar David Lynch ofleik með snilldarlegum jöfnuði milli veruleika sögunnar og ástands persóna; hann hittir bara einfaldlega ekki í mark hérna.

Ljóst er að það þyrfti að leggja á sig töluverða vinnu í til að skilja Inland Empire og persónur hennar fyllilega, en málið er að hún er ekki nógu áhugaverð til að gefa réttlætanlegt tilefni til þess. Ég hef ekki hugmynd um hvað eitthvað fólk með kanínuhausa er að gera í hugarheimi Lynch, né hvers vegna Lynch ákveður að steypa mynd sem endurtekur senur úr eldri myndum hans, eins og þegar læðst er inn í myrkrað herbergi, farið er fyrir horn og tónlistin á að magna upp einhverjar tilfinningar.

Málið er að Lynch getur gert þetta meistaralega vel, en mistekst í þetta skiptið. Það eru vissulega eftirminnileg atriði í myndinni, sem vekja mann til umhugsunar um hvað maðurinn hafi eiginlega verið að pæla; en það er of lítið af þeim, of langt á milli þeirra og maður hefur aldrei á tilfinningunni að þessar pælingar séu nokkurs virði.

Inland Empire reynir því miður meira á þolinmæðina en nokkuð annað.

 

Sýnishorn úr Inland Empire:

Predator 2 (1990) **

Síðasta mynd sem ég fjallaði um var Predator frá 1987. Hún hefur getið af sér tvö afkvæmi og það þriðja er á leiðinni. Fyrsta afkvæmið var hin alltof obeldisfulla og ósmekklega Predator 2, sem fjallað er um hér fyrir neðan. Næst kom hin hrykalega lélega Aliens vs. Predator (2004) og næsta jóladag verður framhaldið, Aliens vs. Predator: Requiem, frumsýnd. 

Predator 2 er sjálfstætt framhald. Það er minnst á atburði fyrstu myndarinnar í framhjáhlaupi.

Ófremdarástand ríkir í Los Angeles. Glæpaklíkur vaða uppi drulludópaðar og þrælvopnaðar. Margir lögreglumenn eru drepnir á dag og allt í upplausn. Það er engu líkara en að við séum stödd í heimi Robocop eins og hann birtist okkur í Paul Verhoeven útgáfunni.

Danny Glover leikur ofurlögguna Mike Harrigan. Hann veður inn í hóp glæpamanna sem drita eins og brjálæðingar úr öllum hugsanlegum byssutegundum. Danny Glover teppir gluggana á bílnum sínum með skotheldum vestum, brýtur af bílstjórahurðina og laumar sér þannig upp að þeim til að bjarga tveimur föllnum félögum. Honum tekst að komast aftan að bófunum og plaffar þá alla í spað.

Veiðivera úr geimnum fylgist spennt með hvernig Danny Glover leysir úr málunum. Þar hefur hún fundið verðugan andstæðing, finnst henni, en áhorfandinn á bágt með að trúa því. Veran drepur nokkur bófagengi á sinn yfirnáttúrulega hátt og þegar hún hefur drepið nokkrar löggur sem eru félagar Glovers, þá ákveður hann að þetta sé orðið persónulegt, og ætlar heldur betur að taka í lurginn á kvikindinu.

FBI fulltrúinn Peter Keyes (Gary Busy) truflar stöðugt rannsóknina, ásamt hópi þrjóta sem inniheldur meðal annarra Garber, sem leikinn er af Adam Baldwin, stórskemmtilegum leikara sem hefur ekki fengið nóg af góðum tækifærum. FBI gaurarnir vilja ná skrýmslinu lifandi og að sjálfsögðu renna aðgerðir þeirra úr í sandinn og reynast hið versta klúður, sem aðeins Danny Glover getur reddað.

Fínir leikarar birtast í aukahlutverkum, sem standa sig reyndar misjafnlega vel. Þar er væntanlega frægastur Bill Paxton, sem brá reyndar einnig fyrir í The Terminator sem pönkari, en hann ofleikur löggu sem hefur alltof mikið sjálfsálit. Maria Conchita Alonso og Ruben Blades eru hins vegar nokkuð góð sem aðstoðarmenn Danny Glover, en Danny kallinn stendur sig best þeirra allra. Hann sýnir flotta takta, þó svo að hann sé langt frá því að vera trúverðugur í sínu hlutverki.

Predator 2 er ekki jafn spennandi og hún er óhugnanleg. Það er alltof mikið af tilgangslausu drápi og tilviljunarkenndum augnablikum. Stundum er eins og geimskrýmslinu takist að vera á tveimur stöðum samtímis, sem gengur náttúrulega engan veginn upp. Það að skrýmslið leggi Danny Glover í einelti af öllum þeim vopnuðu gaurum sem birtast í myndinni er líka frekar ósennilegt.

Tæknilega er Predator 2 óaðfinnanleg, en hún hefur bara ekki upp á neitt nýtt að bjóða. Reynt var að blanda saman Lethal Weapon og Alien, en það gengur bara ekki alveg upp. Hugmyndin ágæt svosem, en sjálfsagt of erfið í framkvæmd.

Bestu vísindaskáldsögurnar í kvikmyndum, 16. sæti: Predator

Af fimm fyrstu myndunum sem ég hef tekið fyrir á þessum lista hafa þrjár þeirra verið með Arnold Schwarzenegger í aðalhlutverki. Ég vissi ekki til þess að ég væri sérstakur aðdáandi ríkisstjóra Kaliforníu, en ljóst er að sumar myndir hans hafa heldur betur hitt í mark hjá mér.

Predator er einhvers konar blanda af Alien og Rambo, en tekst samt að skapa sinn eigin spennandi heim, sem kemur ímyndunaraflinu í gang, enda hafa verið gerðar tvær framhaldsmyndir og sú þriðja á leiðinni. Engin þeirra hefur þó náð hæðum Predator. Hún er dúndurspennandi og stundum óhugnanleg, en Schwarzenegger stendur sig býsna vel í hlutverki sínu. Það er ekki hverjum sem er sem tekst að vekja samúð með vöðvatrölli í sérsveit Bandaríkjahers sem drepur fólk á þeirra eigin landssvæði. Geimveran sem Arnold tekst á við er eitt vel heppnaðasta skrýmsli kvikmyndasögunnar.  

 

Predator (1987) ***1/2

Sveit hæfustu sérsveitarmanna bandaríkjahers eru sendir inn í Suður-Amerískan frumskóg án þess að vita nákvæmlega hvert verkefni þeirra er. Leyniþjónustumaðurinn Dillon (Carl Weathers) hefur nokkuð skýrar hugmyndir um tilgang ferðarinnar. Skæruliðar hafa komið sér upp herbúðum og safnað að sér gífurlegu magni vopna. Bandaríkjamenn reikna með að þeir ætli sér stóra hluti. Þeir vita ekki nákvæmlega hvað, en bara það að áætlanir séu í gangi þýðir að það verður að stoppa þær.

Dutch (Arnold Schwarzenegger) fer fyrir sérsveitarhópnum en meðlimir hans eru meðal þeirra skrautlegri sem sést hafa í bíómynd. Fremstur þeirra fer Blain (Jesse Ventura), skrotyggjandi hörkutól sem svarar eftir að félagi hans bendir á að hann hafi orðið fyrir skoti: "I ain't got time to bleed." Annar eftirminnilegur sérsveitarmaður er leiðsögumaðurinn Billy (Sonny Landham) en hann er sá fyrsti sem áttar sig á hversu hættulegur hinn raunverulegi óvinur er.

Þegar sérsveitin mætir í regnskóginn finna þeir leyfar af fyrri sveit, sem hefur öll verið slátruð á ómanneskjulegan hátt. Þegar Schwarzenegger njósnar um búðir skæruliðanna sér hann þá taka Bandaríkjamann af lífi. Það er nóg til að sveitin stormar inn í búðirnar og slátrar þar öllum nema Önnu (Elpidia Carrillo). Leyniþjónustumaðurinn Dillon er ánægður með árangur ferðarinnar og haldið er af stað til þyrlunnar sem sækja mun hópinn.

Á leiðinni að þyrlunni verður hópurinn óþægilega var við einhverja dularfulla veru í skóginum, sem getur hulist sjáandi augum, slóð hennar er órekjanleg og vopnin öflugri en nokkuð sem sérsveitarmennirnir hafa áður kynnst. Þegar veran byrjar að drepa hermennina einn af öðrum verður Dutch ljóst að það voru ekki skæruliðarnir sem drápu fyrri sérsveitina, heldur þessi undarlega vera sem virðist vera að veiða hina hættulegu mannskepnu sér til skemmtunar. Anna segir að þessar verur komi í skóginn á tíu ára fresti og drepi bestu hermennina, að hún sé einfaldlega að safna verðlaunagripum.

Einn af öðrum týna sérsveitarmennirnir tölunni þar til Schwarzenegger stendur einn eftir gegn þessari veru, sem kemur utan út geimnum betur vopnuð en nokkur jarðarbúi. Tekst honum að ráða niðurlögum hennar og hvernig þá? Hvaða vera er þetta? Hvaðan kemur hún? Til hvers er hún að þessu?

Það er skemmtilegt hvernig sérsveitarmönnunum er komið í stöðu dýra sem sífellt verða veiðiþjófum að bráð. Yfirleitt eru veiðiþjófar vel undirbúnir og eru aldrei í hættu, og drepa dýrin sér til gamans. Hvað gerist hins vegar ef eitt af dýrunum fær nóg af þessari vitleysu og leggur gildrur fyrir veiðiþjófinn?

Predator er leikstýrð undir sterkri leiðsögn John McTiernan, en hann átti tvö mjög góð ár, 1987 og 1988, en síðara árið leikstýrði hann Die Hard með Bruce Willis. Því miður tókst honum ekki að halda dampi, gerði hina ágætu The Hunt for Red October (1990) og síðan urðu verkefnin innihaldslausari og lélegri með hverju árinu. Síðasta mynd sem hann leikstýrði var Basic, árið 2003, sem var ansi léleg.

 

Tilnefning til Óskarsverðlauna

Bestu tæknibrellur

 

Bestu vísindaskáldsögurnar í kvikmyndum:

 
16. sæti: Predator

17. sæti: Terminator 2: Judment Day

18. sæti: Blade Runner

19. sæti: Total Recall

20. sæti: Pitch Black