A Serious Man (2009) ****

 

 

"A Serious Man" er ein af þessum myndum sem maður annað hvort hatar eða elskar. Hún er miklu meira um ferðalagið en endirinn, miklu meira um örlögin en hversdagslífið, en gerist samt á fáeinum örlagaríkum dögum í lífi háskólaprófessors í eðlisfræði, sem veit allt og skilur allt, en ekkert af því sem hann veit eða skilur kemur honum að nokkru gagni í lífinu.

Lawrence Gopnik (Michael Stuhlbarg) lifir ósköp venjulegu fjölskyldulífi þar sem nákvæmlega ekkert gerist, nema betur sé gáð. Hann fer ekki að kíkja í kringum sig fyrr en besti vinur hans ýtir af stað atburðarrás sem skekkir verulega hið ofurreglusama líf Gopnik. Þessi vinur, að nafni Sy Ableman (Fred Melamed) er ein af ástæðum þess að orðtæki eins og "með vin eins og þig, hver þarfnast óvina?"verða til.

Sy þessi þykist vera umhyggjusamur vinur, en í raun er hann flagð undir fögru skinni, sem virðist öfunda Larry af lífi hans það ógurlega að hann setur af stað áætlun um að stela konu hans og fá hann rekinn úr vinnunni. Að sjálfsögðu grunar Larry ekki neitt, og heldur að Guð hafi snúist gegn honum, að líf hans sé bölvað, en það eru hugsanlega svör sem fólk finnur þegar það kemur ekki auga á sannleikann.

Larry er skrítnasta persónan af öllum, einfaldlega vegna þess að hann er heiðarlegur, umhyggjusamur og afburðargreindur einstaklingur. Dóttir hans stelur úr veski hans til að safna fyrir fegrunaraðgerð. Sonur hans stelur frá dóttur hans, og brýtur hegðunarreglur í skólanum frá a-ö. Nágranni hans á aðra hönd er einn af þessum hörðu gaurum sem tekur son sinn í veiðiferðir með haglara og reynir að eigna sér hluta af lóð Larrys. Nágranninn á hina höndina er hin eggjandi og hættulega tælandi frú Samsky, að ógleymdum bróðurnum Arthur sem býr inni á heimili þeirra, með krónískt þvagvandamál. 

Fleiri áhugaverðar persónur, eins og eiginkonan, þrír rabbínar, kennari stráksins og síðan einhverjir forfeður hans og draugur úr löngu horfinni fortíð, að ógleymdum lögmanni, tannlækni og manni sem hefur orðin "Hjálpaðu mér" rituð á hebresku á gómhlið tanna sinna, kóreskum nemanda sem reynir að múta Larry til að hækka einkunnir sínar, og einn úr skólanefndinni sem ákveður hvort að Larry verði lífsráðinn eða ekki. 

Allar eru þessar persónur eru trúverðugar og sérstakar. Allar kasta þær ljósi, eða kannski skugga, á líf Larry, og hjálpa honum eða ekki að átta sig á hvað er eiginlega að í lífi hans.

Ég skemmti mér yfir þessari mynd. Hún minnir á eldra verk þeirra Coen bræðra, "Barton Fink". Húmorinn er sá sami, en súrrealisminn er ekki lengur í myndmálinu, heldur því hvernig Larry upplifir lífið og tilveruna sífellt undrandi og óviss um hvað gerist næst.

Upphafsatriðið er svolítið spes og gefur tónninn, með draugasögu þar sem áhorfandinn er sjálfur látinn fylla í eyðurnar, og þá vonandi með eigin fordómum um drauga og hjátrú. Okkur líður illa þegar við fáum ekki útskýringu á einhverju sem skilur eftir tómarúm, og það er nákvæmlega þessi tilfinning sem aumingja Larry þarf að berjast við - að finna tilgang með lífinu til að fylla í þá ógurlega stóru eyðu sem allt í einu ýtir honum út af eigin heimili og skilur heimsmynd hans eftir í rjúkandi rústum.

 

Rotten Tomatoes: 87%

IMDB: 7,4