Græðgi eða réttlæti: sambærilegar forsendur samkvæmt alþingismanni í Kastljósviðtali

 

 

 

Ásbjörn Óttarsson, alþingismaður braut lög um arðgreiðslur, en fjölskyldufyrirtæki hans greiddi honum einhverja tugi milljóna í arð þrátt fyrir að vera rekið með tapi og skulda yfir milljarð króna, fyrir Hrun. 

Þessi þingmaður hefur lykilhlutverki í að vinna úr skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis um orsakir efnahagshrunsins. Ég get ekki séð betur en að maðurinn sé vanhæfur til að vinna úr jafn mikilvægri skýrslu þar sem hann virðist ekki hafa nógu hreina samvisku fyrir hvað er rétt og hvað rangt í fyrirtækjarekstri, og velti fyrir mér hvort að honum sé sætt á þingi eftir þessar uppljóstranir.

Helgi Seljan spurði Ásbjörn hvort honum þætti eðlilegt að maður sæti á Alþingi sem hefur beina hagsmuni af ákvörðunum tengdum kvótakerfinu, en Ásbjörn hefur barist fyrir auknum kvótaheimildum sem þýddi að hann sjálfur, sem og aðrir í hans aðstöðu, fengi pening beint í eigin vasa og styrkti þá sjálfsagt rekstur útgerðarfyrirtækja, og þar af leiðandi þjóðfélagið, bæði með atvinnusköpun og auknum skattgreiðslum; og Helgi vogaði sér að velta fyrir sér hvort að um hagsmunaárekstra væri að ræða. Að sjálfsögðu á þessi spurning sér þá hliðstæðu að spyrja hvort að maður sem hefur brotið lög í fyrirtækjarekstri eigi að taka þátt í rannsókn á brotum í fyrirtækjarekstri.

Þá svaraði þingmaður þannig að þetta væri sambærilegt við þá þingmenn sem væru í skuldavanda vegna húsnæðislána, og væru að ræða um vanda heimilanna á þingi. Þá rennur upp fyrir mér hvort að gera ætti athugun á því hversu margir þingmenn græði persónulega á því að koma heimilum ekki til hjálpar, vegna þess að þeir teljast líklega til  fjármagnseigenda frekar en skuldara. En það er annað mál. Einnig væri áhugavert að rannsaka betur hvort að þeir sem settu neyðarlögin hafi í leiðinni bjarga eigin sparifé.

Ég velti fyrir mér hvort að Ásbjörn Óttarsson, alþingismaður, kunni að gera greinarmun á eplum og appelsínum, og leyfi mér að efast um það. Ég sé skýran greinarmun á máli eins og aukningu kvóta sem skilaði pening beint í vasann og þeirri háværu kröfu íslenskra heimila um að ránið úr vösum þeirra verði leiðrétt. Að peningnum skuli skilað til baka. Peningum sem rænt var við setningu neyðarlaga. Peningum sem rænt var úr framtíðarvösum skuldara þegar fjármagnseigendum var lofað að innistæður þeirra væru tryggðar að fullu. Peningum sem var rænt með því að dæla peningum skuldara inn á reikninga kröfuhafa, sem höfðu fengið eigin skuldir niðurfelldar, sem höfðu fengið sínar innistæður tryggðar, sem gátu andað rólegar á meðan súrefni er dælt úr lungum skuldara.

Annað er krafa um meiri gróða, hitt er krafa um réttlæti. Þetta er ekki einu sinni spurning um stigsmun. Þarna er eðlismunur.

Hvað er þessi maður að gera á þingi?

Smelltu hér til að sjá viðtalið og leiðréttu mig vinsamlegast hafi ég misskilið eitthvað alvarlega. Ég trúði nefnilega ekki mínum eyrum og augum.

Sjálfsagt hefur Ásbjörn bara verið í sama leik og flestir aðrir á þessum tíma, þar sem allir þurftu stærri flatskjá, nýrri jeppa, stærra hús, og sjálfsagt er þessi Íslandsmeistari í veiðum bara smápeð miðað við allt annað á þessu risaskákborði sem skollið hefur yfir þjóðina eftir Hrun.

Margt smátt gerir eitt stórt.

Þarna er greinilega eitthvað að. Lög voru brotin af manni sem situr á Alþingi. Málsbætur hans eru þær að enginn hefur haft skaða af, að hans mati, og að þetta er í raun hans einkamál þar sem þetta er hans fyrirtæki.

Samt, hærri kröfur eru gerðar til þingmanna en götusópara, með fullri virðingu fyrir götusópurum, og engan veginn ásættanlegt annað en að þessi þingmaður víki, sem og allir aðrir þingmenn sem geyma sambærilegar beinagrindur í skápum sínum. Ef þetta hefur verið regla frekar en undantekning, er ljóst að slík hegðun er sambærileg við þá hegðun sem lá að baki efnahagshruninu og vanda allra þeirra fjölskylda sem eru komnar í neyðaraðstöðu.

Þarna virðist vera um að ræða skort á siðferðilegri dómgreind, þar sem farið er eftir því sem allir gera, þó að það sé ólöglegt, en fyrst allir hinir gera það, þá hlýt ég að mega það líka. Að svona mál komist upp getur aðeins verið dæmi um tæknileg mistök, eða hvað?

 

E.S. Þetta er allra besta rannsóknarviðtal sem ég hef séð í Kastljósinu. Spurningarnar voru hvassar, vel undirbúnar, komu sér beint að efninu, voru nógu gáfulegar til að gefa áheyrendum svigrúm til að hugsa um málin á eigin spýtur, og svo var spyrillinn kurteis og þolinmóður. Hefur þetta eitthvað með breytingar á ritstjórn að gera?

Greiddi ólöglegan arð fyrir mistök

Orphan (2009) ***1/2

Er hægt að búa til vel heppnaða spennumynd um fallega níu ára stúlku sem er í raun ekki falleg níu ára stelpa?

"Orphan" er vel heppnuð spennumynd með frekar hrollvekjandi undirtón, þar sem illmennið er dulbúið sem 9 ára stúlka að nafni Esther (Isabelle Fuhrman), sem laumar sér inn í saklausa fjölskyldu sem munaðarleysingi, og notfærir sér alla þá sálfræðilegu veikleika sem upp geta komið í hjónabandi sem þolað hefur þurft erfiða tíma, til þess eins að drepa þau öll.

John (Peter Sarsgaard) og Kate Coleman (Vera Farmiga) hafa átt erfitt uppdráttar í hjónabandinu eftir að hafa misst barn í móðurkviði. Hvorugt þeirra er fullkomið. Kate er alkóhólisti sem hefur ekki snert vín í heilt ár og þjökuð af sorg vegna barnsins sem dó, og John hefur það vandamál að vera svo yfirmáta venjulegur og skyni skorpinn af skilningi, þrátt fyrir að telja sig leika föðurhlutverkið vel, að maður getur ekki trúað öðru en að þarna sé raunveruleg persóna.

Þau eiga tvö börn fyrir, áður en þau ákveða að ættleiða Esther, soninn Daniel (Jimmy Bennett) sem finnur strax á sér að eitthvað alvarlegt er að þegar Esther kemur inn á heimilið, og dóttirin heyrnarlausa Max (Aryana Engineer) sem áttar sig fljótt á hlutunum en á skiljanlega erfitt með að tjá sig um það. Esther lumar á mögnuðu leyndarmáli sem útskýrir nokkuð vel af hverju öll þessi geðveiki á sér stað.

Leikararnir standa sig allir afburðavel, en leikstjórnin klikkar aðeins með of ýktri notkun á speglum og skrapandi málmhljóðum til að bregða áhorfendum. Það magnar vissulega upp stemmingu, en hefði verið hægt að koma þessu inn án þess að augljóst væri að leikstjórinn léki sér að áhorfendum.

Þrátt fyrir að vera með ansi frumlegan undirtón og góðan leik, er þetta ósköp venjuleg spennumynd, klisja sem hefur verið gerð góð skil á hvíta tjaldinu. Sambærilegar kvikmyndir eru seinni útgáfan af "Cape Fear" þar sem Robert DeNiro og Nick Nolte fóru á kostum, og "Omen" þar sem afkvæmi skrattans tekur upp á að hreiðra um sig meðal manna og drepa fólk í leiðinni.

Mér líkaði við tóninn í myndinni. En það er snjór yfir öllu og svolítið grátt, en með aðeins betri tónlist og hljóðbrellum hefði þessi mynd getað orðið klassísk.