Hver er kjarninn í þessu óskemmtilega ICESAVE máli?

Í samantekt:

• Neyðarlög voru sett sem tryggðu allar íslenskar innistæður í bönkum. Ranglát aðgerð, en annars hefði allt orðið vitlaust.
• Erlendir aðilar kröfðust sömu tryggingar - sem þýddi meðal annars að endurgreiða þyrftir innistæður í ICESAVE útibúi Landsbankans, sem hafði verið skilið eftir í algjörri óreiðu.
• Gengið var til samninga með óhæfu samningafólki.
• Þingið samþykkti ekki þessa samninga án fyrirvera.
• Samningnum er verið að þvinga í gegn.
• InDefense og rúmlega 60.000 skrifa undir undirskriftarsöfnun sem afhent er forseta.
• Hann gefur sér góðan tíma til að hugsa sig um.

Af meiri nákvæmni:

1. Vafasamir viðskiptahættir urðu íslensku bönkunum að falli.

2. Þegar bankarnir féllu óttuðust innistæðueigendur um peninginn sinn.

3. Ríkisstjórn Íslands lofaði íslenskum innistæðieigendum að þeir myndu ekki tapa innistæðum sínum.

4. Ein af hliðarverkunum þessarar ákvörðunar var að gengið féll og verðbólgan jókst, þannig að skuldir einstaklinga, heimila og fyrirtækja uxu hratt. 

5. Þegar erlendir innistæðueigendur sáu fram á að íslenska ríkisstjórnin hafði eytt öllum sínum peningi í að borga íslenskum innistæðueigendum peninginn sinn til baka, og fengu ekki einu sinni lágmarkstryggingu á eignum sínum endurgreidda, reiddust þeir ógurlega, höfðu áhrif á eigin ríki - sem ákváðu að styðja við bakið á sínu fólki, og krafðist þess að íslenska Ríkið borgaði hluta, enda virðist enginn hafa áttað sig á því að þessi íslensku einkabankar voru ekki reknir af þjóðinni, né með starfsháttum sem réttlætanlegir væru fyrir ríkisbanka. Flestum virðist sama um þetta smáatriði.

6. Íslenska ríkið ákvað að taka á sig eitthvað af þessum skuldum einkafyrirtækjanna og sendu því sendiherra einn og gamlan vin forsætisráðherra til að semja við útlendingana.

7. Kom sendiherrann með hræðilegan samning til baka, sem af fjármálaráðherra var dásamaður. 

8. Samningurinn var samþykktur af Alþingi, en með fyrirvörum, og "fyrirvarar" þýðir að samningurinn sé einungis samþykktur ef gengið er að ákveðnum skilmálum. 

9. Fyrirvörunum var hafnað af Bretum og Hollendingum.

10. Þá var ákveðið að þvinga samningnum til samþykktar í þinginu. Stjórnarandstæðan hélt málþóf þar sem hún var ósátt við að þvinga átti málið í gegn með aflsmunum. Stjórnin var ekki tilbúin að rökstyðja sitt mál frekar og ætlaði einfaldlega að þvinga málinu í gegn. Blöskrar almenningi slík vinnubrögð. Þess má geta að í kosningaloforðum bæði VG og Samfylkingar er kveðið á um að stefna á beinna lýðræði, þar sem þjóðin gæti tekið ákvarðanir í málum sem varða þjóðarhag, en af einhverjum annarlegum ástæðum á það ekki að eiga við í þessu máli.

11. Málinu var þvingað í gegn með minnsta mun. 

12. Á meðan allt þetta hafði gerjast og þegnum blöskrað, ákvað InDefense hópurinn að safna saman undirskriftum ætluðum að hafna því algjörlega að íslenskir þegnar þyrftu að borga fyrir glæpi fámenns hóps, sem stendur enn í dag með pálmann í höndunum, á sama tíma og fjölskyldur eru að leysast upp, flytja af landi, og sumir tekið eigin líf vegna þeirra vandamála sem sprottið hafa upp vegna svindls og svínarís. Þessi fámenni hópur heldur uppteknum hætti á meðan réttlætiskennd fólks segir að þeir ættu að sitja bakvið lás og slá.

13. Forseti Íslands, hefur á elleftu stund reynst síðasta vonarglæta Íslendinga um réttlæti, að almenningur Íslands verði ekki þvingaður til að taka á sig að borga til baka ránsfé sem hann stal aldrei upphaflega.

14. Nú eru spunameistarar að telja fólki trú um að þetta mál sé eitthvað flókið, eða að þegar sé búið að samþykkja að borga; en það er bara ekki rétt. Málið er að fyrirvararnir með fyrsta samningnum þýða einfaldlega að ef fyrirvararnir verða ekki samþykktir, verður samningurinn heldur ekki samþykktur. Fyrirvararnir voru ekki samþykktir, en samt var reynt að troða samningnum í gegn, gegn vilja þeirra sem kröfðust fyrirvaranna.

15. Hræðslurök eru notuð til að knýja samningnum í gegn, og mikið talað um að himnarnir hrynji eða eitthvað sem maður getur ekki ímyndað sér eða sé tilbúinn að færa í orð muni gerast ef samningnum verði hafnað. Sannleikurinn er líklega mun einfaldari. Ef samningnum er hafnað, hefur trúverðugleika fjármálaráðherra og sendimanns hans í samninganefnd einfaldlega verið hafnað, og semja verður upp á nýtt. Það er örugglega pirrandi fyrir stjórn sem vill halda völdum og halda stjórnarandstöðu frá völdum, og gerir þeim örugglega erfitt fyrir. En að allt muni fara til fjandans bara vegna þess að við viljum ekki samþykkja ómögulegan samning er hrein fjarstæða.

Það er enn tími til að breyta rétt, og óskað er eftir því að forseti lýðveldisins nýti neitunarvald sitt og geri þjóðinni fært að taka ákvörðun um þetta afar mikilvæga málefni. 

 

Vonandi er þessi samantekt einföld, sönn og nákvæm.

Ef ekki er þér velkomið að leiðrétta mig í athugasemdakerfinu. Þú þarf ekki að skrá þig eða nota eigið nafn frekar en þér sýnist, en mér þykir afar áhugavert að sjá skoðanir á þeim málum sem eru mér hugleikin, og sérstaklega skoðanir sem eru andstæðar mínum og vel rökstuddar, því þá fæ ég ástæðu til að rannsaka málið af meiri dýpt, rannsaka eigin hug og velta fyrir mér hvort ég hafi hugsanlega haft rétt eða rangt fyrir mér, og að lokum fágað mínar skoðanir enn betur en fyrr. 

Ég hef engin pólitísk markmið, vil einfaldlega þjóð minni vel og hef áhyggjur af þeim sem minnst mega sín.

Athugasemdir

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 3.1.2010 kl. 16:20]

Ef þetta á að vera hlutlaus úttekt eða greining á stöðunni þá hlýturðu að vera framsóknarmaður   Kjarninn er náttúrulega sá að með neyðarlögunum og yfirtöku bankanna urðu einkabankarnir að gjaldþrota ríkisbönkum og þeirra skuldbindinga urðu okkar skuldbindingar.  Útibúin sem söfnuðu innlánunum féllu ekki undir erlenda lögsögu og því var ábyrgðin ríkisins og okkar eftirlitsstofnana. Það er ekki fyrr en menn átta sig á umfangi innlánanna að séð er að við getum illa staðið undir þessum skuldbindingum til viðbótar öllum öðrum skaða sem bankahrunið olli ríkissjóði.  En hvað hafði skeð?  Erum við ekki bara í sömu sporum og glaumgosinn hjá KSÍ, sem vaknaði upp eftir veisluna með milljónaúttekt á kortinu sem hann hafði sennilega ekki stofnað til sjálfviljugur en þurfti samt að borga þótt hann hefði ekki efni á því.  Allt tal um óhæfa samninganefnd er náttúrulega í sama anda og allt þetta lagatæknilega kjaftæði í sambandi við þetta mál. Víxillinn er uppáskrifaður og við þurfum að borga hann og taka afleiðingunum af mistökum fortíðarinnar. Annað er ekki sæmandi siðaðri þjóð (ef við erum þá siðuð á sama mælikvarða og aðrar vestrænar þjóðir sem við berum okkur saman við?)

[Marbendill (IP-tala skráð) 3.1.2010 kl. 16:27]

Það vantar stóra og krítíska kafla í þetta "yfirlit" frá þér og því verður niðurstaðan hjá þér sú sem raun ber vitni. Enn stærri kafla virðist reyndar vanta í skilning mikils fjölda Íslendinga á okkar stöðu. Því miður hafa ýmsir stjórnmálamenn síðan ruglað ótrúlega um stöðuna gegn betri vitund og með eitthvað annað an hagsmuni þjóðarinnar að leiðarljósi.

[Hrannar Baldursson, 3.1.2010 kl. 16:44]

Marbendill: Eins og ég tek fram er þetta einföldun, en ég veit ekki um þá krítíska kafla sem vantar. Gætirðu frætt mig um þá?

Jóhannes: Ég samþykkti aldrei að þessar skuldbindingar væru okkar allra, og fannst sú aðgerð að taka yfir bankana væri óréttlát, en jafnframt nauðsynleg á þeim tíma sem hún var tekin. Ég er ekki sannfærður um sekt íslensku þjóðarinnar.

[Kolbrún Hilmars, 3.1.2010 kl. 16:58]

Sæll Hrannar. Smáviðauki frá mér í framhaldi af samantektinni þinni, en svo virðist sem margir rugli saman innstæðutryggingum og neyðarúrræðum þáverandi ríkisstjórnar við kerfishrunið í október 2008.

Neyðarlögin tryggðu ekkert annað en að íslenskt fjármálalíf héldi velli. Þúsundir íslendinga töpuðu stórfé, svo sem hlutafjáreign sinni í bönkunum og innstæðum í sérsjóðum sem buðu viðlíka ávöxtun og á Icesave reikningum. ESA hefur margstaðfest dóma um réttmæti neyðarlaganna.

Erlendir aðilar með sambærilegar eignir og íslenskir hér á landi nutu sömu kjara og íslenskir. Aðrir féllu ekki undir neyðarlögin og höfðu enda ekki sömu hagsmuni og þeir sem voru háðir íslenska hagkerfinu.

Tryggingarsjóður innstæðna hérlendis ábyrgðist EUR:20.000 á hverjum inneignarreikningi, svipað og gildir í allflestum EES aðildarríkjum. EES lögin kveða á um að ríkjum sé óheimilt að veita ríkisábyrgð á tryggingarsjóðunum.

Breskir og Hollenskir tóku einhliða ákvörðun um að greiða SÍNUM mönnum EUR:100.000 og/eða að fullu og senda reikninginn til Íslands að viðbættum okurvöxtum.

Síðustu fimm liðina hef ég engu við að bæta. ;)

Bestu nýárskveðjur til Norge.

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 3.1.2010 kl. 17:14]

Hrannar, íslensk þjóð var aldrei spurð, ríkisstjórnin tók yfir bankana og gerði þeirra skuldbindingar að okkar að okkur forspurðum.  Þessvegna er ekki hægt að skjóta ice save ábyrgðinni í þjóðaratkvæðagreiðslu.  Engum finnst þetta réttlátt gagnvart þjóðinni en svona er þetta. Með fulltrúalýðræðinu framseljum við vald okkar til alþingis sem ber ábyrgð og allir alþingismenn stóðu að baki fyrrverandi stjórnvöldum þegar neyðarlögin voru sett og bökuðu þjóðinni þessa ábyrgð.

[Arinbjörn Kúld, 3.1.2010 kl. 17:14]

Frumskylda íslenskra stjórnvalda er að vernda sína þegna/borgara, fjölskyldur þeirra, eignir og fyrirtæki gegn hvers kyns áföllum og ógnum. Íslensk stjórnvöld geta og gátu ekki á nokkurn hátt verndað þegna/borgara erlendra ríkja í þeirra eigin löndum gegn hvers kyns áföllum eða ógnum.

Fín færsla.

Kveðja að norðan.

[Hrannar Baldursson, 3.1.2010 kl. 20:37]

Kolbrún Hilmars: Þetta er rétt hjá þér, en þó að neyðarlögin hafi verið réttlætt, þýðir það ekki endilega að þau hafi verið réttlát.  

Jóhannes Laxdal: "Svona er þetta bara" eru nú ekki traust rök. Spurning reyndar hvort að fulltrúar þjóðarinnar hafi haft heimild fyrir þessari aðgerð. En það er allt önnur saga. 

Arinbjörn: Satt, og það sem verra er. Vernd íslenska ríkisins á erlendum þegnum virðist vera í forgangi yfir verndun þeirra íslensku, en það er sjálfsagt bara misskilningur hjá mér.

Ég ætlaði að vera löngu hættur að skrifa um ICESAVE, en þessi frábæri frestur Ólafs Ragnars hefur kveikt undir gömlum glæðum. Spennandi ástand.

[Jóhannes Laxdal Baldvinsson, 3.1.2010 kl. 21:41]

ok Hrannar, þetta er þitt blogg og þó þú biðjir um athugasemdir þá ertu greinilega ekki tilbúinn í að hlusta á aðrar skoðanir.  Mín rök voru þessi:

íslensk þjóð var aldrei spurð, ríkisstjórnin tók yfir bankana og gerði þeirra skuldbindingar að okkar að okkur forspurðum.  Þessvegna er ekki hægt að skjóta ice save ábyrgðinni í þjóðaratkvæðagreiðslu.  Engum finnst þetta réttlátt gagnvart þjóðinni

en ekki þessi:  Svona er þetta bara,  sem þú kaust að slíta úr samhengi til að gera lítið úr orðum mínum. Þetta er þekkt úr ápóðursfræðunum en ekki get ég sagt að það sé stórmannlegt.  Sjálfur var ég hættur að tjá mig um ice save en þetta óskiljanlega hik forsetans hleypti illu blóði í mig. Þú afsakar tuðið

[Hrannar Baldursson, 3.1.2010 kl. 22:12]

Jóhannes: Ég hef örugglega bara verið í sjokki því þú kallaðir mig framsóknarmann.

Þetta er sjálfsagt rétt hjá þér, og þetta er pirrandi mál, en þú áttir nú svolítið inni að fá svona áróðursbragð á baukinn fyrir að kalla mig framsóknarmann. Kannski ég hafi bara séð mig tilneyddan til að gangast við hlutverkinu?

Það að forseti okkar skuli fresta ákvörðun hefur hins vegar þveröfug áhrif á mig, sem sýnir í raun hversu alvarlega hefur verið brotið á íslenskum þegnum síðustu misseri. Ég er ekki fyllilega sáttur við að þetta sé svona, og sýnist þú ekki vera það heldur. 

Sumir vilja kyngja þessu, aðrir ekki. 

Ég afsaka þitt tuð ef þú afsakar mitt.

[Jóna Kolbrún Garðarsdóttir, 4.1.2010 kl. 00:12]

Mér finnst aðalatriðið vera að einkabanki bauð hærri vexti en aðrir bankar, þar með jókst áhættan hjá þeim sem lögðu peninga inn á reikningana.  Einkabanki getur ekki verið á ábyrgð þjóðarinnar, aldrei. 

[Halla Rut , 4.1.2010 kl. 01:20]

Ég ætla að opna banka á morgun á Spáni. Ég ætla að bjóða 20% dagvexti og borga mér 900.000.000 í laun á mánuði. Eftir þrjá mánuði mun ég svo flytja á einhverja sólríka eyju sem engin hefur heyrt um og hafa það gott. Já, og þegar þeir sem leggja inn vilja fá aurinn sinn til baka með vöxtum og gotterí þá þurfið þið að borga af því að ég er Íslendingur eins og þið.

[Grímur (IP-tala skráð) 5.1.2010 kl. 20:58]

# Erlendir aðilar kröfðust sömu tryggingar - sem þýddi meðal annars að endurgreiða þyrftir innistæður í ICESAVE útibúi Landsbankans, sem hafði verið skilið eftir í algjörri óreiðu.

Til að fá starfsleyfi sem banki á Evrópska efnahagssvæðinu þarf m.a. að baktryggja innistæður smárra innistæðueigenda. Rökstuðningurinn fyrir þessu fyrirkomulagi er í þá veru að almenningur sé ekki í aðstöðu til að kynna sér áræðanleika fjármálastofnanna og eigi rétt á að fá lágmarkstryggingu á smáum innistæðum. Ábyrgðin á áræðanleikakönnunum færist þá yfir á fjármálaeftirlit viðkomandi landa.
Það eru stjórnvöld hvers lands sem bera ábyrgð á framkvæmdinni á fjármögnun þessara innistæðutrygginga. Leið íslendinga til að tryggja innistæður almennings var títtnefndur Innistæðutryggingasjóður en hann var svo gott sem tómur þegar til átti að taka.
Þú skrifar eins og Icesave samningurinn gangi út á að tryggja allar innistæður á Icesave reikningunum. Það er ekki svo. Breska og Hollenska ríkið féllust á að lána innistæðutryggingasjóðnum íslenska til að greiða almennum innistæðueigendum allt að 20 þús evrum. Það sem þingmenn hafa verið að rífast um er hvort íslenska ríkið eigi að skrifa uppá hjá innitæðutryggingasjóðnum. Veita ríkisábyrgð á þetta lán.

# Gengið var til samninga með óhæfu samningafólki.
Það náðust samningar um lán sem var afborgunarlaust í 7 ár og á 2,5% lægri vöxtum en í boði voru fyrir íslenska ríkið á almennum markaði. Á föstum vöxtum þegar vextir eru mjög lágir.

Þú gerðir atrennu að siðferðilegri rannsókn á þessu Icesave máli um daginn. Ég hafði ekki tíma þá til að kommentera, en geri það núna. Mér finnst miklu áhugaverðari vinkill á þetta mál að velta fyrir sér ábyrgð einstaklinga á gjörðum hópa. Ekki í þeim skilningi að gjörðir hópsins séu einstaklingnum að kenna, enda ber maður ábyrgð á ýmsu enda þótt það sé manni hvorki beinlínis að þakka eða kenna.
Þetta viðtal er t.d. gott.

http://cdn2.libsyn.com/philosophybites/MillerMixSes.MP3?nvb=20100105204420&nva=20100106205420&t=03216d02e35e1b460c84a