Trúarbrögð sem stofnanir: meira en bara trú

"Trúarbrögð eru einstaklega félagsleg fyrirbæri. Trúarleg framsetning er sameiginleg framsetning sem tjáir sameiginlegan veruleika." (Durkheim. 1912. The Elementary Forms of Religious Life.”

Í gær setti ég fram í spurningu þá staðhæfingu að trúarbrögð hafi verið stofnuð af manneskjum. Ástæða mín er einföld. Ég tel allar stofnanir hafa verið stofnaðar og að öll trúarbrögð séu stofnanir.

Stofnanir hafa skipulag og stöður, gildi og starfsemi, samfélagsleg og menningarleg áhrif, menntun og miðlun, sögu og langtímastefnu, auk þess að þær eru færanlegar frá landi til lands og eiga við um ólík menningarsvæði. Þetta tel ég allt eiga við um trúarbrögð.

Þau eru kannski misjafnlega vel útfærð og traust. Sum eru með markaðvél á bakvið sig eins og Coca Cola eða Pepsi fyrirtæki, sem hafa dýpri samfélagslegri áhrif en margan grunar, en mörg þeirra eru meira eins og alls konar Cola framleiðendur sem ná ekki mikilli landfestu um víða veröld. Sterkustu trúarbrögðin eru eingyðis, en flest trúarbrögð um víða veröld eru fjölgyðis - það er hægt að velta fyrir sér af hverju það er, hvort það sé vegna þess að sterkara sé að einbeita sér að einhverju einu í einu heldur en mörgu, er eitthvað sem má velta fyrir sér. 

En já, trúarbrögð eru stofnanir sem hafa verið stofnaðar af manneskjum. Þau innihalda starfsfólk og stjórnendur, alls konar ferla, þjóna samfélaginu, mennta og deila og upplýsingum og reyna að breiða sér út um allt. Hlutverk trúarbragða er að vinna með siðferðisvitund fólks, þannig að það hagi sér almennilega. Það gengur misjafnlega vel, rétt eins og að sumir Cola drykkir eru hræðilegir en aðrir ánetjandi og sívinsælir.

Trúarbrögð þurfa fjármagn og byggingar til að eiga sér samanstað, byggð hafa verið fjöldinn allur af klaustrum, kirkjum, hofum, musterum og alls konar slíkum byggingum, sem reynst hafa afar góð áminning um tilvist þeirra. Kannski er það þess vegna sem reynt er að byggja þessar byggingar háar og áberandi, og maður veltir fyrir sér ef einhverjar aðrar byggingar verða hærri, til dæmis bankar eða fyrirtæki, verða slíkar stofnanir þá áhrifameiri í samfélaginu? 

Já, trúarbrögð eru stofnanir sem reyna að kenna ákveðið siðferði í samfélaginu.

 

Athugasemdir

[Dominus Sanctus., 3.12.2023 kl. 10:50]

Þetta eru mjög góðar hugleiðingar.

Aðal spurningin ætti alltaf að vera

HVERNIG KOMUMST VIÐ NÆR "GUÐI?": 

https://contact.blog.is/blog/vonin/category/2293/

[Guðmundur Örn Ragnarsson, 3.12.2023 kl. 11:15]

Lýsing þín, Hrannar, á trúarbrögðum er rétt.

Trú þín er hins vegar ekki trúarbrögð.

Lífið sem þú lifir í Jesú Kristi eru ekki undir neinum trúarbrögðum.