Afnema verðtrygginguna?

Afnema verðtrygginguna. Afnema verðtrygginguna. Afnema verðtrygginguna.

Er ekki sagt að séu hlutirnir endurteknir nógu oft verði þeir að veruleika?

Afnema verðtrygginguna. Afnema verðtrygginguna. Afnema verðtrygginguna.

Athugasemdir

[Guðmundur Ásgeirsson, 14.8.2011 kl. 17:35]

Afnema verðtrygginguna

[Einar Solheim, 15.8.2011 kl. 07:21]

Held ég hafi skrifað þetta hjá þér áður, en það er greinilegt að góða vísu þarf að hveða oftar en einusinni.

Við erum með verðtryggingu út af íslensku krónunni.  Ef við viljum losna við verðtryggingu, þá verðum við að taka upp annan gjaldmiðil, þá raunhæfast evru með inngöngu í ESB.

Peningar vaxa ekki á trjám.  Til þess að einn láni, þarf annar að veita lán.  Jón er íslenskur íbúðarkaupandi vantar lán til að kaupa íbúð.  Venjan er að lánið komi frá banka, en til að bankinn geti lánað Jóni þarf bankinn að afla sér fjármagns.  Bankinn þarf því að fjármagna sig og hefst leit bankans að peningum.  Bankinn hefur nokkrar aðferðir til að fjármagana sig.  Hann getur safnað sparifjárinnistæðum eða fjármagnað sig til lengri tíma með því að fá sjálfur lán (t.d. með skuldabréfaútgáfu innanlands eða erlendis).  Sparifjáreigendur gera þá kröfu að fé þeirra ávaxtist með x prósentum ofan á verðbólgu.  Ef verðbólgan er 10% og sparifjáreigandi fær aðeins 5% vexti segir það sig sjálft að eign sparifjáreigandans er að rýrna.  Það væri því engin sparifjáreigandi tilbúinn að leggja inn íslenskar krónur á bankareikning sem væri með vexti undir verðbólgu - hann tapar á því.  Hann semur því við bankann um vexti sem eru annaðhvort breytilegir og treystir því að þeir séu hæfilega mikið hærri en verðbólgan.  Ef vextirnir fara undir verðbólguna, þá tekur hann peninginn út og bankinn lendir í vandræðum - bankinn er nefnilega búinn að lána peningana.  Hinn möguleikinn er að sparifjáreigandinn sé tilbúinn til að lána til lengri tíma og semji þá um ákveðna ávöxtun ofan á verðbólguna - eða svokallaðan verðtryggðan reikning.  Ekki væri óeðlilegt að sparifjáreigandinn myndi vilja fá a.m.k. 3% vexti ofan á verðbólgu.  Ef bankinn tekur við peningum á þeim kjörum, þá er auðvitað skilyrði hjá bankanum að hann græði á viðskiptunum.   Bankinn þyrfti því að fá t.d. 5% vexti ofan á verðtryggingu, en það myndi þýða að bankinn væri að taka 2% sem sína þóknun fyrir að eiga milligöngu að þessum viðskiptum.

Segjum nú sem svo að Jón væri á móti verðtryggingu og myndi vilja fá lán sem aðeins væri með vöxtum - engri tryggingu höfuðstóls.  Þetta er vissulega lítið mál.  Vextir yrðu samt sem áður verðbólga + 3% (líklega aðeins meira út af áhættuálagi sem ég ræði ekki hér).  Þetta myndi þýða að eitt árið myndi Jón mögulega greiða 7,5% vexti, ef verðbólgumarkmið Seðlabanka Íslands myndu nást.  Vegna óstöðugleika íslenska hagkerfisins rýkur verðbólgan eitt árið upp í 17%.  Breytilegir vextir á láni Jóns fara því upp í 22%.  Þá stóð lán Jóns í 20 milljónum og þurfti Jón því það árið að greiða 4,4 milljónir bara í vexti.  Það er því ljóst að ráðstöfunartekjur Jóns duga ekki til að takast á við þessa vaxtagreiðslu, og Jón vildi nú óska þess að hann hefði tekið verðtryggt lán í staðinn - því nú þarf hann að selja húsið sitt til að geta staðið undir láninu.

Lítum nú á hinn möguleikan sem bankinn hefur til að fjármagna sig til að geta lánað Jóni pening.  Við vitum að vextir á t.d. evrusvæðinu eru mjög lágir og eru vextir á fasteignalánum að jafnaði 2-5%.  Hvers vegna fjármagnar ekki bankinn sig bara á þessum kjörum, því þá getur Jón notið þeirra lágu vaxta sem eru erlendis!  Jú - þetta var einmitt það sem gert var með gjaldeyristengdu lánunum sem settu allt á hvolf.  Vandamálið hér er að erlendur aðili er ekki tilbúinn að lána íslenskum aðila í íslenskum krónum.  Hann lítur á sögu krónunnar og sér að hún er búinn að veikjast stöðugt frá upphafi, og ekki hafa atburðir síðustu ára gert mikið til þess að auka traust bankans á þessum heimskulega litla gjaldmiðli.  Erlendi bankinn er því til í að lána íslenska bankanum evrur á mjög lágum vöxtum, en lánið þarf þar að leiðandi einnig að greiðast í evrum.  Ef íslenski bankinn fær því lán á 3% föstum vöxtum, þá er auðvelt að telja að hann ætti að geta áframlánað peningana á 4% föstum vöxtum til Jóns.  En hvers vegna gerir hann það ekki?  Jú af þessari sömu ástæðu og erlendi bankinn vill ekki lána krónur.  Krónan getur hvenær sem er tekið upp á því að falla - jafnvel helmingast á móti alvöru gjaldmiðlum eins og reynsla síðustu ára sýnir.  Íslenski bankinn hefur því 2 möguleika.  Hann getur lánað Jóni peninginn tengdan við gengi gjaldmiðilsins sem erlenda lánið fékst í.  Þannig getur Jón fengið lán á 4% föstum vöxtum, en hann þarf þá að bera áhættuna af gengisfalli.  Hinn möguleikinn er að bankinn láni Jóni á breytilegum vöxtum og þarf þá bankinn reglulega að breyta vöxtunum í takt við breytingu á gengi krónunnar.  Jón gæti því lent í því að við hrun krónunnar þurfi hann að greiða 100% vexti, eða 20 milljónir í sama dæmi og hér að ofan.  Þetta gerir auðvitað enginn.

Þetta mál er flókið en samt svo einfalt.  Við erum með verðtryggingu af því að þeir sem eiga peninga treysta ekki íslensku krónunni.  Þeir sem eru á móti gengistrygginguni hafa því 2 möguleika í stöðunni.  Það er að sætta sig við að greiða breytilega vexti sem geta farið upp í tveggja stafa tölu - jafnvel tugi prósenta - EÐA - losa okkur við krónuna, koma okkur í stöðugara viðskiptaumhverfi og taka upp evru.  Ef einhver er ekki sammála þessu, þá bið ég hinn sama um að finna einhvern sem er tilbúinn til að lána mér óverðtryggt til 40 ára á 4% vöxtum.  Á meðan slíkur aðili finnst ekki, bið ég ykkur sem vilja krónu en ekki verðtryggingu einfaldlega að draga hausinn út úr ra$$gatinu "and smell the coffee".  Það dugar ekki bara að segja  "...en ég vil-ég vil!!". 

Krónan er sjálfsskapaður drullupollur þar sem þeir einir hafa hag af henni sem geta starfað utan drullupollsins.  Því miður er stór hluti íslendinga í gífurlegri afneitun hvað þetta varðar.

[Guðmundur Ásgeirsson, 16.8.2011 kl. 03:34]

Við erum með verðtryggingu út af íslensku krónunni.

Þessi fullyrðing er röng og þar með allt sem af henni leiðir. Við erum með verðtryggingu af nákvæmlega sömu ástæðu og við erum ekki með gengistryggingu. Það er vegna 14. greinar laga um vexti og verðtryggingu nr. 38/2001 þar sem verðtrygging lánsfjár er heimiluð. Vegna þess að gengistrygging er þar ekki heimiluð er hún ólögleg. Sem þýðir að ef 14. greinin væri numin á brott væri ekki heldur heimilt að veita verðtryggð lán.

Verðtryggingin hefur nákvæmlega ekkert með krónuna að gera. Langflestar þjóðir heims sem gefa út sinn eigin gjaldmiðil hafa enga verðtryggingu á lánsfé. Þar tekur fólk einfaldlega lán að tiltekinni upphæð, og endurgreiðir sömu upphæð að viðbættum vöxtum. Verðtrygging lánsfjár gerir hinsvegar ekkert annað en að auka útþensluhraða lánveitinga í bankakerfinu eins og þær eru bókfærðar á eignahlið bankanna, sem gerir þeim kleift að mjólka út alla alvöru peninga þar til ekkert er eftir nema útþanið loft. Þess vegna fengum við bankahrun hér árið 2008, ef þú skoðar línurit sem sýnir niðurfærsluna á eignasöfnum bankanna við hrunið þá sérðu líka að ef þú fjarlægir áhrif verðtryggingarinnar þá hverfa líka áhrif hrunsins á þessi lán. Þá er einfaldlega eins og aldrei hefði orðið neitt hrun. Í rannsóknarskýrslu sem unnin var í Seðlabanka Íslands kemur fram að ástæður þess að síhækkandi stýrivextir í aðdraganda hruns virkuðu ekki til að hemja útlánaþenslu var einmitt vegna samspils verðtryggingar og jafngreiðslulána. (Sem í Bandaríkjunum eru kölluð lygaralán.)

Í staðinn fyrir hina röngu fullyrðingu sem var nefnd hér í upphafi væri miklu nær sannleikanum að segja:

Verðtrygging er ein af meginorsökum vanda krónunnar.

Til þess að skilja hvernig peningamál virka þarftu að byrja á því að átta þig á að pappírsmiðar taka engar sjálfstæðar ákvarðanir, heldur er það fólk sem gerir það og athafnir þeirra hafa áhrif á hugmyndir annara um tiltekna gjaldmiðla eftir því hvernig þeir umgangast þá. Sveiflur á verðmæti gjaldmiðla án undirliggjandi ástæðna eiga sér aldrei stað nema í hugum fólks, vegna þess að það hefur ekki hugmynd um hvað peningar eru í raun og veru.

[Hrannar Baldursson, 16.8.2011 kl. 05:41]

Einar Sólheim: Þarna er ég sammála Guðmundi. Verðtryggingin er ekki vegna íslensku krónunnar, heldur er verðtryggingin afleiðing slakrar efnahagsstjórnar, tól sem sumir geta misnotað en aðrir verða að þjást undir.

Því miður hljómar réttlæting þín eins og réttlæting á þrælahaldi. Hljómar ósköp skynsamlega þegar farið er ofan í tölur út frá vissu sjónarhorni, en þegar litið er á heildarmyndina er um hrykalegt ranglæti og ójöfnuð að ræða. 

Líttu á fólkið, manneskjurnar, sem eru að borga sífellt meira af húsnæðislánum sínum vegna verðtryggingar, fólk sem hefur alltaf staðið við sínar skuldbindingar og getur ekki selt húsnæði sitt til að losna undan henni. Þetta eru hlekkir þrælkunar. Ekkert annað.

Verði þessi verðtrygging ekki afnumin er ekki bara næsta hrun fyrirsjáanlegt, það er óhjákvæmilegt.

Því miður heldur Samfylkingin að innganga í Evrópusambandið sé einhver silfurkúla sem leysir öll vandamál, og vanrækir á meðan skuldbindingar sínar í ríkisstjórn, gagnvart kjósendum sínum. 

Silfurkúlur eru goðsögur. Þær virka ekki. Þær skapa fleiri vandamál en þær leysa. ESB inngangan er ein af þessum fjandans silfurkúlum sem stjórnmálamenn halda að leysi öll vandamál, og því miður hefur þeim tekist að hrífa þig með í vitleysuna. 

[Einar Solheim, 16.8.2011 kl. 06:23]

Hrannar - þú getur alveg verið sammála Guðmundi, en þá einfaldlega hafið þið báðir rangt fyrir ykkur. Reyndar er lítið þannig séð rangt í því sem Guðmundur segir - enda fjallar hann ekki um hið raunverulega vandamál krónunnar sem ég lýsi. Það er að án verðtryggingar mun engin fjárfesta í íslenskum krónum. Hér ræður framboð og eftirspurn, og íslensk óverðtryggð króna stenst enga samkeppni um langtímafjármagn. Þetta er einnig ein helsta ástæðan fyrir því að erlendi fyrirtæki hafa svo til engan áhuga á að koma sér fyrir á Íslandi - ávöxtunarkrafa þeirra þarf þá alltaf að vera jöfn erlendri ávöxtunarkröfu plús gengisrýrnun.

Eina umhverfið þar sem hægt er að losa sig við verðtryggingu er í núverandi umhverfi strangra gjaldeyrishafta. Þ.e. að innlendir aðilar neyðast til að fjárfesta/lána í krónum þar sem þeir hafa ekki heimild til að skipta krónunum yfir í erlendan gjaldmiðil. En þá er nú verðtrygging skárri en gjaldeyrishöft.

Málið er mjög einfalt. Fjárfestar þurfa alltaf ávöxtun sem er hærri en verðbólga. Á Íslandi höfum við gjaldmiðil sem er sögulega veikur og er sterkur verðbólguvaldur. Við höfum því aðeins 3 kosti. Halda verðtryggingunni, sætta okkur við að vextir einstök ár geti farið upp í 20% eða taka upp annan gjaldmiðil.

[Einar Solheim, 16.8.2011 kl. 07:09]

Svo finnst mér þar að auki algjör óþarfi hjá þér að saka mig um að vera pólitískt heilaþvegin.  Ég hef viljað losna við krónuna frá því að ég fór að pæla í neytendamálum ca. árið 2000.  Þá komst ég að því að eftirfarandi væri ástæður hás verðlags á Íslandi:

1) Fákeppni

2) Hár fjármagnskostnaður

3) Óstöðugleiki

Hin grunnleggjandi ástæða fyrir þessu þrennu er svo krónan.  Vegna krónunnar fáum við ekki erlenda fjárfestingu.  Þú hlýtur að þekkja það bara á sjálfum þér að þú sem býrð í Noregi hefur lítinn áhuga á því að eiga pening á Íslandi, enda rýrnar hann í takt við veikingu krónunnar.  Ísland verður því ALDREI spennandi fjárfestingarkostur fyrir aðra en álframleiðendur og þá sem geta starfað í USD (eða annari mynt).  Krónan veldur einnig háum vöxtum þar sem vextir þurfa ávalt að vera hærri en verðbólga.  Krónan veldur einnig óstöðugleika og óöryggi söluaðila.  Aðili sem flytur inn sjónvarp og er með 90 daga greiðslufrest selur sjónvarpið eftir 30.  Hann þarf að passa sig á því að selja sjónvarpið örugglega fyrir eðlilega álagningu, plús það sem gengið gæti mögulega veikst um þar til hann greiðir sinn reikning.

Líkinging við þrælahald er því alveg rétt hjá þér Hrannar.  Við erum þrælar krónunnar, og ég skil bara ekki hvernig menn geta ríghaldið í þessa krónu.  Króna sem er aðeins verkfæri útflytjenda og fjármagnseigenda.  Að þykjast bera hag fyrir "fólkinu - manneskjunum", og á sama tíma ríghalda í krónuna - meginorsök hins íslenska þrælahalds - gengur bara ekki upp.  

Ég er vissulega hlynntur inngöngu í ESB - og var það löngu áður en það varð eitthvað pólitískt hitamál á Íslandi.  Ég er líka hlynntur inngöngu Noregs í ESB.  Innganga í ESB er hins vegar ekkert lykilatriði í mínum huga.  Ég held vissulega að ýmislegt muni batna við inngöngu í ESB - og þá sérstaklega gæði stjórnsýslunnar og hagur neytenda, en Ísland getur hins vegar einnig vel staðið utan ESB.  En ef Ísland á einhverntíman eftir að vera eitthvað annað en hrávöruframleiðandi, þarf krónan að fjúka.

...ég veit svo ekki hvor ég nenni að ræða eitthvað sérstaklega að ræða málin við Guðmund.   Þegar menn segja við mig:

"Til þess að skilja hvernig peningamál virka þarftu að byrja á því að átta þig á að pappírsmiðar taka engar sjálfstæðar ákvarðanir"

Þá er engin sérstakur umræðugrundvöllur til staðar.  Ég er viðskiptafræðingur og hef starfað bæði í einkageiranum og hjá hinu opinbera, bæði hjá stærri og smærri aðilum og það þarf ekkert sérstaklega að segja mér að pappírsmiðar taki ekki sjálfstæðar ákvarðanir.  Greinin ber að öðru leyti sterkan keim að áróðri skv. þekktum áróðursaðferðum.  Koma með fullt af réttum fullyrðingum, án þess að nein þeirra fjalli um hið raunverulega vandamál.  

Fólk sem ekki lærir af reynslunni og sögunni er oft kallað ákveðnum nöfnum.  Saga krónunnar er ein hörmungarsaga frá upphafi.  Skiptir þá engu hvaða einstaklingar eða flokkar hafa verið við stjórn.  Það er engin ástæða til að halda að krónan geti allt í einu orðið almenningi gagnleg.

[Hrannar Baldursson, 16.8.2011 kl. 19:31]

Þakka þér Einar.

Það má vel vera að við höfum báðir rétt fyrir okkur. 

Við erum sammála um að krónan er dauð og að Evran mætti vel koma í stað hennar, til að vera Ísland áhlaupum eins og tíðkast hafa. 

Einnig skil ég vel að lánaforsendur fyrir krónum detta niður dauð verði verðtryggingin felld niður strax í dag, og það er í góðu lagi, enda krónan dauð.

Ástæða þess að fella verður verðtrygginguna úr gildi er að hún hefur sett fólk í skuldafangelsi, vegna hruns á forsendum glæpsamlegrar starfsemi í bönkum og fyrirtækjum sem tóku stöðu gegn krónunni. Það er óásættanlegt að fólk sé endalaust sligað vegna þess. 

Lausnin er að taka verðtrygginguna úr sambandi. Þannig verður vandinn yfirstíganlegur fyrir þá sem eru í vanda staddir í dag - ekki vegna eigin fífldirfsku eða heimsku, - heldur vegna græðgi og ómanneskjulegrar hegðunar fámenns valdaklíkuhóps. Það á aldrei að leyfa slíku fólki að komast upp með glæpi sína, sama þó þeir séu ósýnilegir réttarkerfinu, - en það er einmitt fólk sem er með verðtryggð lán sem í dag viðhalda kerfi sem er að liðast í sundur. 

Væri ekki betra að sína miskunn strax, frekar en þegar það er orðið of seint?

Ég veit að þú ert viðskiptafræðingur, Einar Sólheim, og hefur sjálfsagt pælt mikið í peningum. Ég er hins vegar menntunarfræðingur og hef pælt mikið í fólki. Þegar ég sé ranglæti, blöskrar mér, ekki sem fræðimanni, heldur sem manneskju. Og þegar ég sé ranglæti viðhaldið með kerfisbundnum rökum, blöskrar mér engu síður. 

Forsendur minna skoðana eru þær að verja skuli grundvallarþarfir allra manneskja á jörðinni, en þar sem ég er íslenskur ríkisborgari, þó fluttur til Noregs sé, læt ég mér duga að krefjast slíks fyrir Íslendinga.

Mér hefur kannski tekist að bjarga sjálfum mér og minni fjölskyldu, en er það nóg?

[Einar Solheim, 18.8.2011 kl. 08:40]

...fyrsta skrefið er a.m.k. að reikna verðtrygginguna rétt. Mér þykir þessi rök Guðbjarnar Jónssonar fyrir því að verðtryggð lán séu rangt reiknuð alveg ótrúlega sannfærandi!

 http://www.youtube.com/watch?v=M3xfp7ke5po&feature=related

Sérstaklega súluritið sem sýnir að verðtryggt lán með föstum afborgunum  krefts talsvert hærri greiðslna á lánstímanum en verðtryggt kúlulán þar sem ekkert er gert upp fyrr ení lok lánstímans.  Það er auðvitað algjörlega fráleitt!  Kúlulán hljóta alltaf að vera dýrasti kosturinn, en svo er ekki eins og bankastofnanir reikna núverandi verðtryggð lán.