Sveltur fólk á Íslandi í dag?

 

 

Mig langar aðeins að skoða eigin viðhorf til þess hvernig íslenskur almenningur stendur gagnvart þarfapíramída Maslows, en hugmyndin er sú að nauðsynlegt sé að uppfylla allar þessar þarfir til að manneskja geti öðlast hamingju. Þetta eru fyrst og fremst vangaveltur um stöðu mála, og algjörlega óljóst hvort ég hafi rétt fyrir mér í þessum vangaveltum, sem mér finnst þó þess virði að velta upp á yfirborðið.

 

MENNTUN

Með menntun á ég einfaldlega við þá þörf sérhverrar manneskju að vera hún sjálf að eins miklu marki og mögulegt er, að manneskjan sé mennsk og geti unnið með öðrum manneskjum til að bæta sjálfa sig, hinar manneskjurnar og heiminn. 

Menntuð manneskja lifir eftir og tekur þátt í mótun siðferðis, er skapandi, frumleg, leysir vandamál, forðast fordóma og sættir sig við staðreyndir. 

Til að öðlast menntun er ekki nóg að ganga í skóla og lesa mikið. Það þarf að kynnast alúð og umönnun fjölskyldu og vina, upplifa lífið og leysa vandamál, auk þess að finna leiðir til að bæta heiminn. Besta leiðin og öruggasta til að bæta heiminn er að bæta sjálfan sig. Út á það gengur menntun, en hún er líka gæði í sjálfri sér sem uppfyllir djúpa þörf okkar til að skilja heiminn og sjálf okkur betur, og framkvæma þannig að verk okkar hafi góðar afleiðingar. Án menntunar er erfitt að sjá fyrir hvaða afleiðingar gerðir okkar hafa til lengri tíma.

Menntunarstigið á Íslandi er ekkert sérstaklega hátt í dag, sé farið eftir þessum viðmiðum.

 

VIRÐING

Við þörfum öll á virðingu að halda. Þá á ég ekki við hefðbundna virðingu, þar sem hin ungu virða hin eldri, nemendur virða kennara, almenningur virðir stjórnmálamenn, heldur dýpri virðingu og gagnkvæmari heldur en það að lúta vilja einhvers sem hefur meira félagslegt vald.

Sjálfsvirðing er forsenda sjálfs frelsisins. Ef manneskja virðir ekki sjálfa sig og eigin hugsanir, þorir ekki að tjá sig og telur eigin skoðanir minna virði en annarra, þá er viðkomandi manneskja einfaldlega ekki frjáls. Hún er fangi í eigin hugarheimi, og hugsanlega samfélagi sem reynir að útiloka raddir þeirra sem ekki hafa valdastöður. Einnig fylgir virðingu traust, árangur, og virðing til annars fólks og virðing frá öðru fólki. 

Þegar ég horfi yfir fréttir og sé hvernig stjórnmálamenn og auðmenn tala niður til fólks, og hvernig gert er lítið úr fólki sem tekur til máls og það kallað undarlegum nöfnum eins og kverúlant eða skríll, þá er það merki um skort á virðingu. Við þurfum á virðingu að halda til að öðlast menntun.

Ég sé ekki betur en að íslensk þjóð uppfylli ekki þá þörf að virðing sé borin fyrir fólki án undantekninga, né að almenningur hafi kost á raunverulegri menntun, þó að vissulega geti sumir einstaklingar brotist úr viðjum samfélagsins og öðlast slíka virðingu og menntun með eigin átaki.

 

ÁST OG UMHYGGJA

Öll þurfum við á ást og umhyggju að halda. Ást og umhyggju fáum við ekki sjálfkrafa. Við fáum ást og umhyggju með því að gefa hana. Reyndar fáum við flest skilyrðislausa ást og umhyggju frá foreldrum okkar í æsku, en síðar meir frá ættingjum og öðrum vinum. Loks þurfum við á ást og umhyggju að halda frá maka. Í þessu tilfelli felst viskan í því að sælla er að gefa en þiggja.

Það er mikið áhyggjuefni þegar börn, unglingar og annað fólk fær ekki þessa nauðsynlegu ást og umhyggju. 

Eftir Hrunið hafa margar fjölskyldur rofnað, flutningar átt sér stað og samband við ástvini slitnað. Þegar hjónaskilnaðir eiga sér stað og börn eru í spilinu, þá er mikil hætta á að þau finni fyrir skort á ást og umhyggju sem þau síðan bera með sér inn í framtíðina. Það er mikið áhyggjuefni hversu mikið af skilnuðum og brottflutningi af landi hefur átt sér stað að undanförnu. 

Mig grunar að sífellt færri Íslendingar upplifi nógu mikla ást og umhyggju. Ætli þurfi ekki að efna til knúsdaga þar sem við erum minnt á mikilvægi þess að sýna umhyggju hvert gagnvart öðru, í stað þess að loka okkur inni í þeim skemmtilega heimi sem fylgir að útiloka umheiminn með tónlistarspilurum, tölvuleikjum, sjónvarpsglápi og öðru slíku - sem smám saman holar steininn.

 

ÖRYGGI

Áður en kemur að ást og umhyggju þurfum við samt á líkamlegu öryggi að halda, við þurfum að hafa tryggingu fyrir því að við höfum aðgang að grundvallarnauðsynjum, sem ég kem að síðar, sem getur falist í að hafa atvinnu eða baktryggingu fáist ekki starf við hæfi. Einnig er mikilvægt að geta treyst því að fólk komi almennilega fram við mann og að maður komi almennilega fram við annað fólk - slíkt er kallað siðferði, nokkuð sem sumir virðast halda að sé einhver lúxusvara, á meðan það er í raun afar djúp þörf.

Við öðlumst einnig öryggi með því að hafa fjölskyldu í kringum okkur, en hjörðin verndar einstaklinginn, eitthvað sem virðist sterkt í manneðlinu. Sum okkar eru dádýr sem verjum okkur gegn rándýrum og sum okkar eru rándýr sem veiðum dádýrin. Það getur verið erfitt að átta sig á hver er hvað: ertu í úlfahjörð eða dádýrahjörð?

Mér sýnist mikið af peningafólki hafa skipað sér í úlfahjörð sem hefur elt uppi og slátrað ekki aðeins þeim veikustu í dádýrahjörðunum, heldur reynt að útrýma sumum þeirra algjörlega, og enn virðast dádýrin í ríkisstjórn ekki fatta að úlfar sveima í kringum þau og yfir þeim og halda í strengi, toga í spotta og ýta á takka, þannig að greyin í ríkisstjórn gera nákvæmlega það sem þeim er sagt og ekkert annað, af hræðslunni einni saman og von um að bjarga eigin skinni.

Við þurfum á heilsu að halda, en eftir að kreppan skall á, velti ég fyrir mér hvort að geðheilsa þjóðarinnar sé í hættu. Henni stafar ógn af þeirri gífurlegu reiði sem liggur bæld í gífurlegum fjölda einstaklinga, og hún hlýtur að hafa áhrif á heilsu þessa fólks, sem aftur íþingir þeim sem eru þeim nástaddir.

Eitt af því sem við þurfum fyrir öryggið er að hafa eignir. Við þurfum að eiga hluti. Börn þurfa að eiga dúkku eða bangsa. Fullorðnir þurfa að eiga skjól yfir höfuðið, fararskjóta, klæði, mat. Eignir. Þegar eignir eru hirtar af fólki er forsendu fyrir ást og umhyggju, virðingu og menntun kippt undan þeim. Þetta er að gerast í dag!

 

FRUMÞARFIR

Loks eru það frumþarfirnar, sem felast í að anda, éta, drekka, sofa, skíta, pissa, kynlífi og stöðugleika.

Á Íslandi er svo komið að sumar fjölskyldur virðast ekki hafa efni á mat. Vatnið er til allrar hamingju ennþá frítt og hægt er að komast af lengi með vatni og lofti einu saman, en þó ekki of lengi. Án matar getur fólk ekki verið öruggt, og getur þar af leiðandi ekki gefið af sér eða þegið ást og öryggi, og virðing og menntun verða framandi hugtök sem virðast ekki koma lífinu neitt við, þar sem öll orkan fer í það mikilvægasta, að komast af.

Allar þessar þarfir eru mikilvægar. 

Það er mikilvægt að þjóðfélagið standi vörð um þessar þarfir og passi að enginn Íslendingur eða gestur á Íslandi skorti til að afla sér þeirra. 

Því miður virðist ríkisstjórnin í dag ekki einu sinni getað staðið vörð um frumþarfirnar, þar sem fjöldi fjölskylda hefur ekki þessar nauðsynjar, vegna þess að hjálparstofnanir þurfa að vera í sumarfríi á sama tíma.

Þjóðin á ekki að þurfa slíkar hjálparstofnanir. Þær eiga aðeins að vera til staðar í neyð. Nú er neyð á Íslandi og fólk hugsar um að skella sér í sumarfrí og leysa vandamálin með haustinu.

 

Nánari upplýsingar:

Um þarfapíramída Maslowsa á Wikipedia