Jarðarbúar að tapa gegn geimveru í skák?

 

 

NASA dettur ýmislegt sniðugt í hug. Nú hefur stofnunin stillt jarðarbúum upp gegn geimveru einni þar sem þyngdarlaus kappi virðist vera að snúa á jarðlinga. Þeir hafa leikið 31 leik og geimveran, eða réttara sagt, geimfarinn Greg Chamitoff er kominn með kolunna stöðu. 

Reyndar er þetta svolítil platfrétt þó að skemmtileg sé, því að Jörðin samanstendur af börnum í 3. bekk grunnskóla nokkurs í Washington, en þau velja úr fjóra mögulega leiki sem meðlimir í bandaríska skáksambandinu geta svo valið úr, þannig að í raun er þetta keppni milli geimfarans Greg og bandaríska skáksambandsins.

Hérna er staðan í skákinni eftir 31 leik, og nokkuð ljóst að svartur er að rúlla yfir hvítan, en svartur á leik:

 

 

Þú getur skoðað skákina gegnum Javaforrit með því að smella hérna. Heimasíða keppninnar er svo hérna.

Af hverju gera Íslendingar ekki eitthvað svona sniðugt, svona aðeins til að lífga upp á andrúmsloftið heima? Þyngdarleysi gæti komið sér ágætlega til að koma Íslendingum upp úr djúpum hjólförum Kreppunnar.

 

 

Ég ræddi við nokkra Norðmenn um kreppuna, og þeir fræddu mig um hvernig nákvæmlega sömu hlutirnir höfðu gerst í Noregi árið 1990, bankafólk klúðraði fjármunum þjóðarinnar. Það sem hann taldi hafa þjappað þjóðinni saman var að ákveðið var að halda Vetrarólympíuleikana í Lillehamer, Noregi 1994, sem varð til þess að þjóðin þjappaði sér saman, þurfti að byggja undir keppnina. Eftirvæntingin varð mikil. Allir tóku þátt. Keppnin tókst vel og fjármunir streymdu inn frá ferðamönnum. Síðan þá hefur Noregur ekki upplifað kreppu.

Geta Íslendingar ekki gert eitthvað svona sniðugt. Með fullri virðingu fyrir tónlist, eitthvað annað og meira spennandi en byggingu óperubyggingar? 

 

Er bloggið bylting?

 

 

Ég hef margoft heyrt talað um 'bloggara' með vandlætingartón, eins og þar fari stétt stórfurðulegs fólks sem skrifar hvern einasta dag tómt kjaftæði, og að maður eigi ekki að taka mark á slíku fólki, því þeir sem fá ekki borgað fyrir að skrifa geti ekki verið að skrifa eitthvað merkilegt.

Þetta er tónninn. Hann er rangur. Jafn rangur og þegar ríkjandi stéttir hafa reynt að kæfa vísindalegar uppfinningar og uppgötvanir í fæðingu, vegna þess að þær passa ekki inn í ríkjandi heimsmynd, og skilja ekki að ríkjandi heimsmynd er aðeins frosin mynd í huga fólks, en að veruleikinn rúllar áfram sama þó að breyskir menn reyni að stoppa hann. Veruleikinn er nefnilega aldrei það sem við höldum að hann sé, því þegar við höfum gert okkur skýra mynd af honum, er hann þegar orðinn allt annar einmitt vegna þess að mynd okkar er loks skýr, en þessi skýrleiki verður einfaldlega til þess að forsendur hafa breyst. Við getum kannski líkt skýrri heimsmynd við að vera með ís í brauðformi í 20 stiga hita við Reykjavíkurborg, og reyna með hugarorkunni einni að koma í veg fyrir að ísinn bráðni og leki niður fingurnar. Maður verður að borða ísinn áður en hann bráðnar.

 

 

Málið er að blogg er frekar nýtt fyrirbæri. Rétt eins og Wikipedia. Enn heyrast raddir fræðimanna og kennara um hversu óáreiðanleg Wikipedia er fyrir upplýsingaöflun. Sem er satt. Wikipedia er ekki 100% áreiðanleg. Hún er samt að minnsta kosti 99% áreiðanleg, og hugsanlega 99.9% áreiðanleg, sem er mun hærri tala en nokkur önnur alfræðibók getur státað af. 

Málið er að Wikipedia uppfærist á hverri mínútu. Þegar nýjar upplýsingar koma fram er þeim dælt inn á vefinn. Þetta virkar best þegar margir hafa áhuga á sama málefni, en þá eru greinar leiðréttar þar til þær nálgast fullkomnun. Þannig er hægt að nálgast gífurlegar nákvæmar upplýsingar um nánast alla sjónvarpsþætti sem hafa verið framleiddir fyrir bandarískt sjónvarp - upplýsingar um kvikmyndir sem þú finnur hvergi annars staðar en með alvarlegu grúski, finnur þú á Wikipedia. Útskýringar á heimspekilegum hugtökum, upplýsingar um strauma og stefnur í bókmennum og vísindum, upplýsingar um þekktar persónur. Þú finnur þetta allt á Wikipedia. 

Stundum er reynt að falsa upplýsingar, en það tekst ekki nema viðkomandi gefi upp rangar heimildir eða þá að málið skiptir nánast engu máli fyrir þekkingaröflun yfir höfuð.

 

 

Fyrir fimm árum hefðu fáir trúað því að Wikipedia, vefur þar sem allir geta deilt upplýsingum, yrði að áreiðanlegri alfræðiorðabók en sjálf Britannica, sem skrifuð er af sérfræðingum. Fyrir fimm árum hefði enginn trúað því heldur að bloggarar gætu hugsanlega rétt rannsóknarblaðamönnum úr vegi, og gert það vel, en það hefur reynst mögulegt því að bloggarar eru óháður miðill, á meðan rannsóknarblaðamenn þurfa að óttast um störf sín og framtíð. Maður getur aldrei treyst upplýsingum 100%, hvorki frá Britannica né Wikipedia, einfaldlega vegna þess að mannshugurinn er brigðull, og bestu sérfræðingar geta haft rangt fyrir sér í þeim málum sem þeir hafa rannsakað alla sína ævi. Það merkilega er að óþjálfaður lýðurinn skilar inn jafn trúverðugum upplýsingum, en er margfalt fljótari að koma þeim á framfæri. Það sem tekur sérfræðing vikur, mánuði eða ár að koma á framfæri, tekur Wikipediunotanda sekúndur, mínútur eða klukkustundir.

Fyrir fimmtíu árum hefði engan grunað að hver sem er gæti miðlað fjölmiðlunarefni á virkan hátt, að allir sem ættu tæki eins og tölvu gætu orðið að eigin sjónvarpsstöð eða dagblaði, en sú er raunin. Við erum á tímamótum þar sem gagnrýnisraddir eru farnar að efast um að blogg geti verið gott. Írönsk stjórnvöld hafa lokað á bloggið þar sem lýðræðisleg umræða er ekki gagnleg. Ritskoðun verður stunduð með einum eða öðrum hætti svo framarlega sem bloggið er óþægilegt. En bloggið er hins vegar komið til að vera, rétt eins og Wikipedia, rétt eins og MSN spjall, rétt eins og IP símar sem þú getur notað til að hringja ókeypis út um alla veröld, og það verður barist gegn þessum tækninýjungum, þar til þær teljast sjálfsagður hlutur, þjóðfélög hafa sætt sig við þau sem eðlilega hluti og aðrar nýjungar koma fram til að ógna ríkjandi stöðu.

 

 

Fyrir mig hefur Internetið sem slíkt verið mikil gjöf. Ég hef óbrennandi áhuga á að læra, afla mér þekkingar, bæta mig sem manneskju - og hef uppgötvað að einföld Google-leit getur gefið mér meira en klukkustundir á bókasafni - þó að ekki megi vanmeta skemmtanagildi þess að grúska í bókum, en maður fær upplýsingar á silfurfati með því að smella á einn músarhnapp og aðgang að þúsundum klassískra bókmenntaverka sem maður getur prentað út heima hjá sér og lesið í ró og næði. Meðal slíkra bókmennta eru frægustu verk bókmenntasögunnar á fjölmörgum tungumálum, sem og klassískar íslenskar bókmenntir eins og Íslendingasögurnar, þjóðsögur Jóns Árnasonar og Biblían.

Sú tíð er liðin þegar maður fór í bókabúð að leita sér bókar um ákveðið málefni. Nú skellur maður sér bara á netið og finnur annað hvort bókina í heild sinni þar eða getur pantað hana af netbókaverslun. Maður fær meiri tíma til að læra.

 

 

Blogg hefur bylt íslenskri þjóðfélagsumræðu, breytt ríkjandi gildum, tekið stjórn á umræðunni sem áður voru á fárra manna höndum (og er það enn að vissu marki) og fært í hendur allra þeirra sem vilja taka þátt. Hinir sem ekki vilja taka þátt eru skildir eftir í ryki þess óvirka sem skilur ekki að þekking verður ekki til án þess að maður geri eitthvað til að afla sér hennar. Það felst meira í þekkingaröflun heldur en að kveikja á sjónvarpstæki og fletta með fjarstýringu. Það þarf að taka virkan þátt. Við þurfum að átta okkur á að við höfum áhrif, en verðum ekki bara fyrir áhrifum, og að þegar við vöndum okkur getum við bætt ekki aðeins þjóðfélagið, heldur einnig umheim okkar.