Eru lįn skilgreind sem hagnašur žaš sem valdiš hefur Ķslandskreppunni įriš 2008?

Heimskreppan og Ķslandskreppan eru ekki sami hluturinn, en žaš hentar vel žeim sem bera įbyrgš į Ķslandskreppunni aš benda į heimskreppuna sem ašal orsakavald. Sś er samt ekki raunin, žó aš heimskreppan hafi vissulega einhver įhrif į Ķslandskreppuna.

 

greed.jpg

 

Gręšgin

Žetta er nįttśrulega afar flókiš mįl allt saman, sem mér finnst reyndar frekar einfalt ķ ešli sķnu, en žaš er svo mikiš af misvķsandi upplżsingum į fleygiferš aš fólk getur ekki annaš en ruglast ķ rżminu og tżnt įttum. Žessi grein fjallar einfaldlega um žaš hvernig ég sé žetta śtfrį bęjardyrum leikmanns sem hefur engra hagsmuna aš gęta, en er forvitinn um žessi mįl og hef įhuga į aš fį skżra mynd af stöšunni, žannig aš venjulegt fólk eins og ég geti dregiš betri įlyktanir.

Ég held aš megin orsakavaldurinn felist ķ óstjórnlegri gręšgi og ašstęšum sem hafa veriš skapašar žar sem fįum er gert mögulegt aš hafa gķfurlegt fé af mörgum, į hįtt sem mér sżnist óheišarlegur, žrįtt fyrir aš vel geti veriš aš hann sé löglegur. Žaš fannst einfaldlega glufa ķ kerfinu.

Fyrst žurfum viš aš hafa ķ huga aš hvaš gerist žegar višskiptavinur banka fęr lįn, en hann žarf aš taka į sig įbyrgš til aš endurgreiša lįniš, ef honum tekst žaš ekki verša allar eigur hans geršar upptękar og hann lżstur gjaldžrota. Afarkostir heitir žetta į dramatķsku mįli.

Žetta žżšir ķ raun aš višskiptavinur hefur lagt inn įkvešna upphęš, en veršur aš standa viš innlögnina smįm saman. Fyrir žessa innlögn gat bankinn, įšur en heimskreppan skall į, tekiš lįn sem er tķu sinnum sś upphęš sem hann lįnar sjįlfur. Žannig verša meiri peningar til ķ fjįrmįlakerfinu - og žvķ mišur įn innistęšu, nema hęgt verši aš knżja žį sem skulda til aš greiša į réttum tķma.

 

home11

 

100% hśsnęšislįn og ofurlaun 

Ég geri rįš fyrir žvķ aš hluti af hagnašartölum bankans eru af žeim lįnum sem hann hefur śtistandandi, og aš lįnin sem bankinn fęr inn teljist til hagnašar. Ég sé ekki hvernig hęgt er aš borga ofurlaun į öšrum forsendum. Žvķ meira sem bankinn lįnar, žvķ meira getur hann fengiš lįnaš. Ekki mį gleyma aš laun fjölmargra bankamanna eru įrangurstengd, žannig aš eftir žvķ sem aš bankinn fęr meiri lįn, fį viškomandi meiri pening ķ eigin vasa.

Af žessum sökum er varhugavert aš treysta greiningardeildum banka, žvķ aš starfsmenn žeirra geta haft mikilla hagsmuna aš gęta. Žeir eru sjįlfsagt lķka greišendur skulda og žurfa sitt.

Žegar 100% lįn fóru ķ gang og leikreglurnar voru svona, žį gręddu žeir einstaklingar grķšarlega sem fengu bónus af hagnaši bankans, žó aš hęgt sé aš deila um žaš hvort aš fengiš lįn sé hagnašur. Viškomandi starfsmenn gįtu tekiš śt hreinar krónutölur fyrir sinn įrangur, įn žess aš žurfa aš hafa nokkrar įhyggjur af endurgreišslu lįnanna.

Viškomandi geta hętt ķ sķnum störfum eftir aš hafa žegiš einhverjar milljónir eša hugsanlega milljarša sem prósentur af hagnašartölum og geta eftir žaš veriš lausir alla mįla, og jafnvel flutt erlendis til aš žurfa ekki aš lifa viš óžęgilega fortķš. Hins vegar stendur bankinn og skuldarar eftir meš žį įbyrgš aš greiša upp lįnin, og uppgötva žį aš žaš getur veriš erfitt vegna žess aš peningurinn er farinn śr bankanum meš įrangurstengdum launum.

Žetta er ennžį ķ gangi, žvķ aš fjölmargir starfsmenn hjį bönkum eru į bónusgreišslum og fį greitt ķ samręmi viš žann hagnaš sem višskiptaferli žeirra sżna. Žannig getur óbreyttur, og jafnvel ómenntašur bankastarfsmašur veriš į kr. 200.000 ķ grunnlaun en nįš yfir milljón ķ laun į mįnuši eša meira ef viškomandi ferli sżnir nęgilegan hagnaš.

Žaš er eins og viš föttum ekki hvašan žessi peningur kemur og hvert hann fer, žvķ aš hann fer fyrst og fremst beint ķ vasa einstaklinga sem eru aš maka krókinn, en śr vösum skuldara sem verša sķfellt órólegri vegna hękkandi höfušstóla og reglulegum greišslum af lįnum, og žeir vita aš takist žeim ekki aš borga, tapa žeir öllu. Žaš er engin undankomuleiš fyrir skuldara.

 


 

Komiš aš skuldadögum

Nś žarf bankinn aš finna leišir til aš borga upp žessi lįn, og žeir sjį aš vandi stendur fyrir höndum žegar leikreglum hefur veriš breytt, og žeir geta ekki lengur fengiš tķfalt lįn fyrir öll lįn sem žeir veita. Žvķ neyšast žeir til aš hętta aš greiša śt lįn og finna ašrar leišir ķ stašinn.

Žessar ašrar leišir sem farnar hafa veriš er žaš sem valdiš hefur kreppunni, žvķ aš engin leiš jafnast į viš žį fyrri. Bankarnir hafa starfsmenn į launum sem eru 10 sinnum klókari ķ žessum mįlum en ég get nokkurn tķma vonast til aš verša, og žeir verša aš finna leišir til aš sżna hagnaš į hverjum og einasta įrsfjóršungi til aš vernda ķmynd bankans og greiša eigendum hagnaš.

Žeim tekst aš finna žessar leišir, en fólkiš ķ landinu finnur fyrir žeim meš sķfellt léttari pyngju. Afleišingar ašgeršanna mį finna til dęmis ķ hęrri stżrivöxtum, meiri veršbólgu, lęgra gengi; sem veldur hęrri afborgunum skuldara mįnašarlega, og stęrri höfušstól um nęstu įramót heldur en um žau sķšustu, žó aš ekki hafi veriš tekiš frekari lįn. Žetta gęti einnig valdiš žvķ aš verš į hśsnęši falli, en ef žaš gerist, žį veršur fjöldi einstaklinga bundinn viš aš borga lįn sem eru miklu hęrri en veršmęti eigna žeirra - og žegar sś staša er komin upp gęti fólk vališ frekar gjaldžrot en aš lifa viš žręlkun. Einhvern tķma brestur boginn, sem hefur žegar veriš žaninn til żtrasta.

 


 

Stutt minni

Fįum einstaklingum hefur tekist aš hafa mikiš af ķslensku žjóšinni og komist upp meš žaš. Viš eigum žetta lķklega skiliš, žvķ aš minni okkar er frekar stutt og gagnrżnin hugsun okkar frekar lin, og svo hefur okkur bara langaš til aš vera meš ķ braskinu til aš skera okkur vęna sneiš.

 


 

Žaš er ennžį von

Eftir stendur žó von sem Ķslendingar eiga ķ öflugum framleišslufyrirtękjum sem oršin eru rįšandi į heimsmarkaši og afla raunverulegra tekna meš žvķ aš skapa raunveruleg veršmęti, og sem geta raunverulega komiš ķ veg fyrir hrun. Žetta eru fyrirtęki eins og Össur, Bakkavör, CCP, Actavis, Latibęr og Marel Food Systems. Fjįrmįlafyrirtękjum er ętlaš aš tryggja žann auš sem žessi fyrirtęki skapa, en hafa žvķ mišur veriš aš dreifa sem hagnaši žvķ sem er ekkert annaš en lįnsfé.

Į endanum er ljóst aš viš žurfum aš standa saman. Žaš žarf aš hjįlpa skuldurum aš komast į réttu brautina og koma ķ veg fyrir alltof mikinn įhętturekstur fjįrfestingafyrirtękja. Skuldurum er hęgt aš hjįlpa meš žvķ aš bjóša žeim óverštryggš lįn į lįgum vöxtum ķ staš žeirra verštryggšu, sem eru aš skila af sér lįnum upp į 19-25% okurvöxtum ķ dag, og hęgt er aš setja reglur um žaš aš starfsmenn banka geti ekki hagnast į lįnum sem bankinn tekur įn žess aš taka žįtt ķ aš borga žau til baka.

 

Getur žetta veriš rétt hjį mér?

Forsenda žessarar greinar felur ķ sér žį hugmynd aš lįn sem banki fęr erlendis frį teljist til hagnašar viš įrsfjóršungsskżrslu og aš af žessum hagnaši fįi sumir starfsmenn vęnan bónus og eigendur góšan skerf. Ég óska eftir aš žessi grunnforsenda žessarar greinar sem rituš er snemma į sunnudagsmorgni verši leišrétt sé hśn röng, og stašfest sé hśn rétt.

Reyndar hefur mér žótt įhugavert hversu oft ég hef įtt kollgįtuna ķ mįlum sem žessum žrįtt fyrir aš vera hvorki sérfręšingur į žessu sviši né žįtttakandi ķ slķkum višskiptum, og fengiš sterkar undirtektir frį fólki sem vinnur viš žessa hluti, sem og frį öšrum leikmönnum og ašeins meš gagnrżna hugsun, dómgreind og skilning aš vopni, auk Google leitarvélarinnar sem er ómetanleg til aš finna lykilupplżsingar śr įrsskżrslum og fréttum bęši į Ķslandi og vķšar, sem leiša aš forsendum žessarar sunnudagshugvekju.

 

Myndir:

Gręšgi: Sheepwaker.tripod.com

Hśsnęšislįn: Pro Lending Loan

Skuldadagur: Payday Loans

Minnislausi fiskurinn: Wallpaperlink.com

Bjargvętturinn: Sanity, Insanity, and Moi

 

E.S. Ég er annars ennžį ķ bloggfrķi, tók mér bara smį frķ frį bloggfrķinu į žessum fagra sunnudagsmorgni.


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Athugasemdir

1 Smįmynd: Ómar Ingi

Dagurinn byrjar vel

Takk

Ómar Ingi, 21.9.2008 kl. 12:41

2 Smįmynd: Marinó G. Njįlsson

Ég held aš žaš sé į hreinu aš gróšahyggja hefur mjög mikiš aš segja ķ žessu mįli, hvort heldur viš lķtum til Ķslands eša umheimsins.  En gróšahyggja sem snżst bara um skammtķmagróša hśn į žaš til aš bķta ķ skottiš į sér, eins og nśna hefur gerst.  Einfaldasta hagfręšilķkan allra tķma er aš til aš gręša žį žarf einhver annar aš tapa.  Žetta er eins og meš orkuna.  Orkuaukning į einu staš, žżšir orku tap į öšrum.  Nś varšandi tapiš, žį hefur žaš fyrst og fremst myndast meš žvķ aš menn greiša fyrir žjónustu.  Oftast finnst mönnum žaš sanngjarnt verš, en svo koma tķmar og ašstęšur, žar sem um er aš ręša okur eša kśgun.

Varšandi žaš įstand sem hefur veriš ķ fjįrmįlaheiminum undanfarin įr, žį er ķ mķnum huga žrennt sem hefur leitt til žess: 

1. Gróšahyggja,

2. Gallaš regluverk,

3. Brotalöm ķ įhęttustżringu.

Gróšahyggjan hefur komiš fram ķ žvķ aš menn sżna meira kapp en forsjį ķ žvķ aš selja mönnum  meira en žeir hafa efni į, sbr. hśsnęšislįnin ķ Bandarķkjunum.  Žar voru einstaklingar aš fį lįn, sem ekki höfšu getu til aš greiša af žeim.

Gallaša regluverkiš snżst bęši um žaš aš fjįrmįlageirinn gaf sjįlfum sér ranga forskrift og aš rķkisvaldiš treysti fjįrmįlageiranum til aš lķta eftir sér sjįlfum.  Žessi ranga forskrift var m.a. ķ regluverki sem kallaš er BASEL II, en kröfur žess eru svo stķfar aš žaš kallaši į óvönduš vinnubrögš til aš komast framhjį žeim.  Žar er hlutur matsfyrirtękjanna langstęrstur en fyrirtękin hreinlega fölsušu nišurstöšur (aš mati SEC ķ Bandarķkjunum) til aš lįta fjįrmįlavafninga lķta betur śt.

Varšandi įhęttustżringuna, žį var greinilegt aš menn hafa tališ hana ekki eins mikilvęga og ašra starfsemi bankanna.  Mįliš er aš žaš er ķ įhęttustżringunni sem peningarnir verša til meš žvķ aš vernda vaxtatekjur fyrir tapi.  Hagnašur fjįrmįlastofnana veršur fyrst og fremst til meš žvķ aš koma ķ veg fyrir aš peningartapist aš óžörfu vegna rangra śtlįna eša rangra fjįrfestinga.  Žaš er žess vegna sem įhęttustżringin er mikilvęgasti hluti starfsemi fjįrmįlafyrirtękja.

Marinó G. Njįlsson, 22.9.2008 kl. 09:01

3 identicon

Žetta er frekar einfalt žegar žś setur žetta svona upp og alveg rétt. Žaš er oftast vęnlegast aš hugsa į skżran og einfaldan hįtt og ekki vera aš setja allt saman ķ einn hręrigraut, skilja hvorki upp né nišur og fara svo yfir um į öllu saman.

Vandaš og vel upp sett blogg:)

Elķn (IP-tala skrįš) 22.9.2008 kl. 10:01

4 identicon

Einkavęšing og gręšgisvęšing Sjįlfstęšisflokksins hefur misheppnast. Frjįlshyggjan hefur sömuleišis sannaš sig sem misheppnaš fyrirbęri og tķmi til kominn aš leggja žessa hugmyndafręši į hilluna. Žaš sem ég skil ekki er aš 35-40% žjóšarinnar mun kjósa žennan spillingarflokk įfram ķ nęstu kosningum žrįtt fyrir aš hafa fariš meš žjóšina į hausinn. Sjįlfstęšisflokkurinn er bśinn aš taka allt of mikiš af eigum žjóšarinnar og skipta į milli vina og vandamanna. Žaš er óžolandi. Ég skil ekki heldur hvernig menn geta komiš og variš žennan spillingarflokk hvaš eftir annaš ķ fjölmišlum landsins. Žetta gengur žannig fyrir sig aš einhver rįšherra flokksins veršur uppvķs aš spillingu. Fjölmišlar segja frį žvķ aš rįšherra hafi gefiš śt yfirlżsingu. Sķšan koma fótgöngulišarnir og įlitsgjafarnir hver į fętur öšrum ķ fjölmišla og hefja žar upp sömu tugguna og rįšherran lét frį sér. Dęmi um žetta var žegar Įrni Matt réši son Davķšs ķ embętti,  einn innmśrašur Sjįlfstęšismašur kom ķ Kastlljós og varši óheišarleikann žrįtt fyrir aš žaš viti žaš allir aš um óheišarleika var aš ręša og spillingu. Hvernig geta menn gert žetta? Ég hef oft sagt žaš įšur aš ég myndi aldrei verja žann flokk sem ég kaus ef hann myndi haga sér svona. Ķ mķnum huga eru žetta glępamenn sem eru bśnir aš skipta gęšum žjóšarinnar į milli sķn. Žlokkurinn er framar hagsmunum žjóšarinnar og stórundarlegt aš upp undir 40% žjóšarinnar skuli ekki įtta sig į žessu.

Valsól (IP-tala skrįš) 22.9.2008 kl. 10:02

5 Smįmynd: Hreggvišur Davķšsson

Verulega góš skrif.

Svo mį velta fyrir sér hvenęr bankar komast į brśn hins mikla hengiflugs, ž.e.a.s. žegar skuldarar gefast upp og hętta greišslum til bankanna af hśsa- og bķlalįnum. Hvert veršur žį virši grunneiningar spilaborgarinnar? Er žaš žį, sem ętlunin er aš tęma lķfeyrissjóšina og bjarga meš žvķ bönkunum frį falli? Žeirri spurningu žurfa žau sem halda utanum valdiš, aš svara.

Hreggvišur Davķšsson, 22.9.2008 kl. 10:52

6 Smįmynd: Hrannar Baldursson

Kęrar žakkir fyrir athugasemdirnar.

Hrannar Baldursson, 28.9.2008 kl. 10:39

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband